Rok 2025 zapowiada się jako przełomowy moment w historii współczesnego świata. Napięcia geopolityczne, narastające konflikty, rosnące znaczenie technologii oraz walka o środowisko naturalne zdominują globalną agendę. Świat stoi na rozdrożu, gdzie każde działanie polityczne, gospodarcze i społeczne może mieć daleko idące konsekwencje. W obliczu tych wyzwań pojawia się jednak także nadzieja na dialog, współpracę międzynarodową i zrównoważony rozwój.
Fot. Dariusz Frach
Wojna w Ukrainie – globalne konsekwencje konfliktu
Trwający konflikt w Ukrainie przestał być regionalnym kryzysem i przekształcił się w globalny problem, który wpływa na politykę, gospodarkę i bezpieczeństwo międzynarodowe. Choć Donald Trump, prezydent-elekt USA, zapowiada gotowość do zawarcia porozumienia pokojowego, jego zdolność do mediacji jest obiektem licznych wątpliwości. Konflikt będzie trwał tak długo, jak długo prezydent Rosji Władimir Putin uznaje, że jego kraj jest w stanie kontynuować działania militarne i gospodarcze obciążenia związane z wojną. Ukraina stoi przed ogromnym wyzwaniem – musi nie tylko przetrwać militarnie, ale również odbudować swoje struktury polityczne i gospodarcze.
Iran – między reformami a izolacją międzynarodową
Wewnętrzne napięcia w Iranie osiągnęły punkt krytyczny po śmierci prezydenta Ebrahima Raisiego. Jego następca, Masud Pezeshkian, uznawany za umiarkowanego reformatora, obiecywał zmiany, ale do tej pory nie udało mu się wdrożyć kluczowych reform. Kraj stoi w obliczu poważnych wyzwań, takich jak inflacja, spadek wartości waluty, kryzys ekologiczny oraz odpływ młodych, wykształconych obywateli. Na arenie międzynarodowej Iran balansuje na granicy kolejnych sankcji związanych z rozwijanym programem nuklearnym. Relacje z Zachodem stają się coraz bardziej napięte, a wizja nowego porozumienia nuklearnego wydaje się odległa.
Europa – populizm, migracja i napięcia polityczne
Rok 2025 będzie kolejnym testem dla jedności Unii Europejskiej. Węgry pod rządami Viktora Orbána kontynuują politykę balansowania między Brukselą a Moskwą. Nowa siła opozycyjna, reprezentowana przez Pétera Magyara, może przynieść istotne zmiany na scenie politycznej Węgier. W Niemczech i Francji napięcia polityczne rosną w związku ze zbliżającymi się wyborami. Skrajne ugrupowania, zarówno prawicowe, jak i lewicowe, zyskują na sile, co może osłabić pozycję tradycyjnych partii centrowych. Europa stoi także przed ogromnym wyzwaniem związanym z migracją – polityka „Fortecy Europa” staje się coraz bardziej dominująca, a współpraca z krajami trzecimi w tej kwestii nabiera znaczenia.
Białoruś – umacnianie autorytaryzmu
Reżim Aleksandra Łukaszenki kontynuuje proces umacniania swojej władzy. W 2025 roku odbędą się wybory prezydenckie, które, według przewidywań, będą jedynie formalnością mającą na celu legitymizację rządów Łukaszenki. Białoruś staje się coraz bardziej zależna od Rosji, zarówno gospodarczo, jak i militarnie. Obawy o to, że Białoruś zostanie pominięta w ewentualnych negocjacjach pokojowych dotyczących Ukrainy, skłaniają Łukaszenkę do przyspieszenia działań mających na celu wzmocnienie swojej pozycji.
Bliski Wschód – eskalacja napięć i prawa kobiet
W Afganistanie sytuacja kobiet pogarsza się z każdym miesiącem. Talibowie zaostrzają restrykcje dotyczące edukacji i pracy kobiet, co wywołuje międzynarodowe oburzenie. W Iranie rosną napięcia społeczne związane z niezrealizowanymi obietnicami reform. Na Bliskim Wschodzie kolejne konflikty zbrojne i ingerencje zewnętrznych mocarstw destabilizują sytuację.
Bałkany – Serbia między Wschodem a Zachodem
Serbia, pod przywództwem Aleksandara Vučicia, kontynuuje politykę balansowania między Rosją a Zachodem. Relacje z Kosowem są nadal napięte, a perspektywa normalizacji stosunków wydaje się odległa. Jednocześnie Serbia zacieśnia więzi gospodarcze z Chinami i Rosją, co dodatkowo komplikuje jej pozycję w negocjacjach z Unią Europejską.
Azja Centralna – rosnące wpływy Rosji i Chin
Region Azji Centralnej staje się areną rywalizacji między Rosją a Chinami. Pomimo rosnących wpływów obu mocarstw, kraje takie jak Kazachstan czy Uzbekistan próbują zachować niezależność. Autorytarne reżimy w Tadżykistanie i Turkmenistanie wzmacniają swoje pozycje, tłumiąc jakąkolwiek opozycję polityczną.
Globalne wyzwania – świat na krawędzi zmian
Świat w 2025 roku będzie świadkiem dalszej rywalizacji między Zachodem a blokiem autorytarnym, na czele którego stoją Chiny, Rosja, Iran i Korea Północna. Tworzą one alternatywne mechanizmy gospodarcze, finansowe i technologiczne, omijając tradycyjne struktury zachodnie. Jednocześnie rośnie znaczenie współpracy międzynarodowej w obszarach takich jak walka ze zmianami klimatycznymi, rozwój energii odnawialnej czy cyberbezpieczeństwo.
Dariusz Frach, thefad.pl / RFE/RL
