Wścieklizna to niezwykle groźna choroba. Prowadzi do infekcji ośrodkowego układu nerwowego. Co ciekawe – jej objawy mogą wystąpić dopiero tygodnie lub nawet miesiące po ugryzieniu. Początkowo, infekcja może powodować ogólne osłabienie, dyskomfort, gorączkę, ból głowy. Jednak w miarę postępu choroby zarażona osoba może doświadczać coraz bardziej niepokojących i nietypowych objawów: m.in. majaczenia, halucynacji, hydrofobii (strachu przed wodą) czy bezsenności.
Czy szczepienie przeciwko wściekliźnie jest szczególnie niebezpieczne?
To MIT! W rzeczywistości, ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne po podaniu szczepionki przeciwko wściekliźnie odnotowywane są sporadycznie. Tymczasem, każdy powinien wiedzieć, że jeśli w odpowiednim czasie nie poda się szczepionki osobie, która została zakażona wścieklizną – niemal zawsze kończy się to jej śmiercią!
Wścieklizna jest wirusową chorobą zwierząt stałocieplnych, która może być przenoszona na człowieka. Do zakażenia dochodzi przez kontakt ze śliną podczas pogryzienia lub zadrapania. Choroba atakuje ośrodkowy układ nerwowy i praktycznie w 100 proc. przypadków, kończy się śmiercią. Okres inkubacji choroby wynosi od kilku dni do kilku miesięcy. Jeśli przed wystąpieniem pierwszych objawów wścieklizny nie poda się szczepionek, wścieklizna zawsze prowadzi do śmierci w wyniku zapalenia mózgu i rdzenia.
- Niestety, kiedy u człowieka wystąpią pierwsze objawy wścieklizny, na skuteczny ratunek jest już za późno - podkreśla prof. Andrzej Horban, specjalista chorób zakaźnych i dyrektor Szpitala Zakaźnego w Warszawie.
Dlatego, od razu, gdy tylko zostaliśmy ugryzieni przez dzikie zwierzę lub zwierzę domowe, co do którego nie mamy pewności, że było szczepione należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. W przypadku podejrzenia zakażenia wirusem wścieklizny trzeba działać szybko!
Co robić w przypadku podejrzenia wścieklizny
Jeśli podejrzewasz, że ugryzło cię lub zadrapało zwierzę, które mogło mieć wściekliznę:
- dokładnie przemyj ranę bieżącą wodą z mydłem,
- zdezynfekuj ją jodyną lub środkiem do dezynfekcji ran i przykryj ją lekkim opatrunkiem,
- zapamiętaj, gdzie doszło do zdarzenia, a jeśli możesz zrobić to bez szkody dla siebie, zabezpiecz zwierzę,
- jak najszybciej zgłoś się do najbliższego punktu medycznego lub lekarza.
Jak się zabezpieczyć przed wścieklizną
Osobom, które mogą mieć kontakt z chorymi zwierzętami, jak np. weterynarze czy myśliwi, zaleca się w ramach profilaktyki szczepienia przedekspozycyjne (czyli wykonywane, zanim dojdzie do zakażenia wirusem wścieklizny). Takie szczepienia powinny też rozważyć osoby, które wyjeżdżają do krajów, gdzie wścieklizna nie jest rzadką chorobą (np. większość krajów azjatyckich, w Europie to na przykład Ukraina).
Szczepionki przeciw wściekliźnie dla ludzi należą do grupy szczepionek inaktywowanych: w ich skład wchodzi zabity wirus wścieklizny. W związku z tym nie ma żadnego narażenia na zakażenie osoby zaszczepionej.
Nie bójmy się szczepienia na wściekliznę
Chociaż poważne reakcje ogólnoustrojowe, anafilaktyczne lub neuroparalityczne po podaniu szczepionek przeciwko wściekliźnie występują niezwykle rzadko, niektórzy w obawie przed nimi rezygnują ze szczepienia.
Rozważając taką decyzję warto jednak wziąć pod uwagę, że wścieklizna jest jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób, na którą nie ma leku i która niemal w 100 proc. przypadków kończy się zgonem chorego. Tymczasem szczepienie skutecznie chroni nas przed zachorowaniem zarówno przed kontaktem z chorym zwierzęciem, jak też i po „ekspozycji", a większość reakcji poszczepiennych ma łagodny, miejscowy charakter i ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni.
- Te szczepionki są zarówno skuteczne, jak i bezpieczne - podkreśla prof. Andrzej Horban, specjalista chorób zakaźnych i dyrektor Szpitala Zakaźnego w Warszawie.
Uwaga!
W przypadku szczepienia poekspozycyjnego, czyli wykonywanego już po tym, jak niespodziewanie zostaniemy pokąsani lub zadrapani przez zakażone zwierzę, aby się uratować konieczne jest jak najszybsze jego wykonanie - jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby.
Czego się spodziewać po szczepieniu
- Po szczepieniu przeciwko wściekliźnie może wystąpić bolesność, zaczerwienienie, obrzęk lub swędzenie w miejscu wstrzyknięcia oraz ból głowy, nudności, ból brzucha, bóle mięśni lub zawroty głowy.
- Po podaniu dawek przypominających (zaleca się w sumie trzy dawki szczepionki) czasami pojawiają się pokrzywka, bóle stawów lub gorączka.
- Bardzo rzadko po szczepieniu przeciwko wściekliźnie zgłaszano zaburzenia układu nerwowego, takie jak zespół Guillain-Barré (GBS), jednak nigdy nie wykazano bezpośredniego związku ze szczepieniem.
Specjaliści zalecają, aby po rozpoczęciu profilaktyki wścieklizny nie przerywać dalszych szczepień z powodu miejscowych lub łagodnych ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Zazwyczaj takie reakcje można z powodzeniem leczyć środkami przeciwzapalnymi i przeciwgorączkowymi, takimi jak ibuprofen czy acetaminofen.
Źródło: Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl / Szczepionka przeciw wściekliźnie - informacje NIZP-PZH. Informacje na temat wścieklizny i szczepień przeciw tej chorobie ze strony Centers for Disease Control and Prevention (CDC). / Serwis Zdrowie
