„Sytuacja w Polsce znów się pogorszyła. Dochodzą informacje o zastraszaniu sędziów zadających pytania prejudycjalne” mówił Timmermans w Radzie UE. RFN i Francja wezwały Polskę, by wstrzymała się od „nieodwracalnych kroków” w SN.
Wiceszef Komisji Europejskiej Frans Timmermans. Fot. źródło: dw.de
Unijni ministrowie w Radzie UE przeprowadzili we wtorek drugie oficjalne wysłuchanie Polski w sprawie praworządności.
Komisja Europejska w grudniu 2017 r. wszczęła wobec Polski postępowanie dyscyplinujące z art. 7 Traktatu UE, pierwsze wysłuchanie przeprowadzono jeszcze w tym samym miesiącu.
Frans Timmermans, I wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, powiedział ministrom, że od tego czasu Polska odrzucała wszystkie zastrzeżenia ze strony Brukseli. Zapowiedział, że Komisja „bardzo szybko” podejmie kolejne kroki w postępowaniu przeciwnaruszeniowym wymierzonym w przeprowadzaną "czystkę emertytalną" w SN, w tym w przepisy skracające kadencję I prezes SN Małgorzaty Gersdorf, choć z konstytucji wynika, że poinna zostać na stanowisku do 2020 r.
- Nie mam dobrych informacji co do sytuacji w Polsce. Mam nadzieję, że polski rząd wkrótce wyjaśni, czy Polska będzie wypełniać wszystkie wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE także te w kwestii samorządności – powiedział Timmermans po posiedzeniu Rady UE. Dodał, że dotychczas Komisja Europejska nie otrzymała takich zapewnień ze strony Warszawy.
Według naszych informacji Timmermans już w tę środę zaproponuje Komisji Europejskiej zaskarżenie Polski do Trybunału Sprawiedliwości UE w związku z ustawą o SN. Zgoda reszty Komisji jest w niemal pewna. Ponadto Timmermans zamierza zaproponować połączenie tej skargi z prośbą o nałożenie na Polskę środka tymczasowego, czyli o szybkie zamrożenie przez TSUE przepisów o "czystce emerytalnej" w SN do czasu pełnego wyroku TSUE.
Francja i Niemcy wspólnie o Polsce
To było bodaj najostrzejsze z dotychczasowych spotkań Rady UE o Polsce. – Polski rząd nie szanuje ani Komisji Europejskiej, ani unijnych zasad, ani własnej konstytucji! – wytykała Szwedka Ann Linde.
Niemcy i Francja, podobnie jak podczas wszystkich wcześniejszych dyskusji Rady UE o praworządności w Polsce, zaprezentowały we wtorek wspólne stanowisko. Tym razem przedstawił je niemiecki minister ds. europejskich Michael Roth.
– Sytuacja w Polsce stała się bardziej nagląca, niż wcześniej, bo po 3 lipca zaczął się proces wymiany sędziów Sądu Najwyższego. Wzywamy Polskę, by powstrzymała się od nieodwracalnych kroków – zaapelował, zdaniem świadków obrad Rady UE, minister Roth w imieniu swoim i francuskiej minister Nathalie Loiseau.
Roth przypomniał, że polscy sędziowie (z Sądu Najwyższego i dwóch zwykłych sądów) zadali Trybunału Sprawiedliwości UE pytania prejudycjalne w sprawie SN. To zgodnie z procedurą (i decyzją sędziów) powinien zamrozić "czystkę" w SN, choć władze Polski na razie podważają prawomocność tych decyzji.
– Mamy nadzieję, że Polska zachowa się konstruktywnie w kwestii pytań prejudycjalnych i postępowania Komisji Europejskiej – powiedział Roth. Przyznał, że „dialog z Polską” w ramach z art. 7 nie przyniósł dotąd znaczących zmian w Polsce. Wezwał w imieniu Berlina i Paryża do kontynuowania tego postępowania w Radzie UE. – Na kilka miesięcy przed wyborami do europarlamentu naszym obowiązkiem jest dalsza dyskusja o naszych wspólnych wartościach – powiedział niemiecki minister.
Pytania zadawane przez ministrów z Luksemburga, Szwecji, Danii, Holandii, Francji, Niemiec, Portugalii, Irlandii, Hiszpanii, Belgii, Finlandii, Cypru dotyczyły głównie sytuacji Sądu Najwyższego, Krajowej Rady Sądownictwa (zawieszonej w poniedziałek w prawach członka Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa z racji swego upolitycznienia), a także respektowania wyroków TSUE. Nie było pytań podważających linię Timmermansa.
Szymański niejasno o respektowaniu wyroku TSUE
Polski minister Konrad Szymański nie odpowiedział ministrom jednoznacznie, czy Polska posłucha przyszłego wyroku TSUE o Sądzie Najwyższym. Zdaniem świadków obrad Szymański przypomniał, że Polska „ma historię respektowania nawet trudnych wyroków”. Obecnie nie ma jednak nowych wyroków, więc – dodał Szymański – „nie chce pisać scenariuszy w kwestii TSUE”.
Szymański po raz kolejny przekonywał ministrów, że organizacja wymiaru sprawiedliwości „należy do kompetencji państw krajów członkowskich”, a zatem instytucje UE – w tym Komisja Europejska - nie mają w tej kwestii żadnych uprawnień. Choć dodał, że jest gotów do debaty o „sposobie wdrażania zasady praworządności”, która jest „równie ważna dla Polski, jak i dla całej UE”.
Austriacka prezydencja w radzie UE zamierza w najbliższych kilkunastu dniach określić, jak dalej będzie prowadzić postępowanie z art. 7 wobec Polski. Natomiast Węgry podczas wtorkowego posiedzenia Rady UE poinformowały, że będą podważać w TSUE niedawną decyzję Parlamentu Europejskiego o uruchomieniu art. 7 wobec Budapesztu. Nie zgadzają się ze sposobem liczenia głosów podczas głosowania w europarlamencie.
Tomasz Bielecki
