Anna Frach
Życie na przymusowej emigracji i przystosowanie się do nowych realiów, dla osób, tak mocno kochających swoją Ojczyznę nie było łatwe. Z drugiej strony, powrót do komunistycznej Polski przypłaciliby życiem. Dzisiaj mam 49 lat, niestety czasu nie da się cofnąć a chciałabym móc usłyszeć historię odznaczonego Orderem Virtuti Militari Powstańca Warszawskiego.
Kiedy miałam 16 lat, mama wysłała mnie na wakacje z babcią. Piętrowy dom z ogrodem w Płońsku, w którym mieszkali „wujostwo” był typowym wytworem architektury wczesnych lat 70-tych. Ciocia Basia przywitała nas z uśmiechem i wysłała mnie do pobliskiego parku, abym odnalazła wujka.
Na ławce, pod rozłożystą lipą siedział starszy, siwowłosy pan a obok niego leżała drewniana laska...
Na wakacjach wiało nudą – cóż ciekawego może spotkać nastolatkę w towarzystwie leciwych emerytów...
Dzisiaj mam 49 lat, niestety czasu nie da się cofnąć a chciałabym móc usłyszeć historię odznaczonego Orderem Virtuti Militari Powstańca Warszawskiego pułkownika Stanisława Webera-starszego Pana z parkowej ławeczki...
Przeglądając strony internetowe, natknęłam się jednak na wiele informacji na temat „Chirurga”, „Popiela”, „Autora” – bo takich pseudonimów używał podczas Powstania Warszawskiego.
Stanisław Weber urodził się w roku 1906 we Lwowie w rodzinie Izabeli i Alfreda Weberów. Jego starszy brat Albin był ojcem mojej Babci Heleny a moim pradziadkiem.
Maturę zdał w VIII Gimnazjum we Lwowie. Jako kadet brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920, podczas której awansował na sierżanta. W roku 1921 uczestniczył w III Powstaniu Śląskim.
W 1927 roku ukończył Akademię Handlową, a następnie kształcił się w Szkole Podchorążych w Toruniu oraz w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Jako major dyplomowany, pełnił służbę jako oficer operacyjny.
W kampanii wrześniowej 1939 pełnił funkcję kwatermistrza 20 Dywizji Piechoty. Brał udział w walkach pod Mławą oraz w obronie Warszawy a od maja 1939 roku był kwatermistrzem 20. Dywizji Piechoty.
W konspiracji kolejno pełnił służbę oficera Wydziału III Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polsce, w 1940 szefa Wydziału III Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, w 1941 szefa sztabu Komendy Okręgu Warszawa Miasto ZWZ i szefa sztabu Komendy Okręgu Warszawskiego AK.
Podczas Powstania Warszawskiego, został odznaczony Orderem Virtuti Militari. 14 września 1944 roku awansował do stopnia podpułkownika, a sześć dni później, przejął obowiązki szefa sztabu Warszawskiego Korpusu AK.
Podczas walk w Powstaniu, został ciężko ranny a w wyniku odniesionych ran, amputowano mu nerkę.
Po upadku Powstania Warszawskiego Stanisław Weber jako jeniec trafił do niewoli niemieckiej w Stalagu XI-B Fallingbostel, numer jeniecki 1165. Po wyzwoleniu obozu wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie podjął służbę w Sztabie Generalnym Polskich Sił Zbrojnych. W roku 1947 został zdemobilizowany.
Ze swoją żoną Barbarą i 4-letnim synem Wojciechem, spotkał się dopiero w 1946 r. w Londynie, gdzie prowadzili wspólnie zakład zegarmistrzowsko-jubilerski.
Życie na przymusowej emigracji i przystosowanie się do nowych realiów, dla osób, tak mocno kochających swoją Ojczyznę nie było łatwe. Z drugiej strony, powrót do komunistycznej Polski przypłaciliby życiem.
Dopiero na początku lat 70-tych, kiedy sytuacja w Polsce nieco „zelżała” Stanisław i Barbara zdecydowali się na powrót. Zamieszkali we dwójkę w Płońsku, rodzinnym mieście Barbary, gdyż ich jedyny syn Wojciech po zakończonych w Wielkiej Brytanii studiach, z nowo poślubioną żoną wyemigrował do Kanady.
| W czasie pobytu w Wielkiej Brytanii znalazł się w zainteresowaniu wywiadu PRL. Od 7.07.1952 do 30.05.1953 objęty sprawą krypt. „Chirurg” prowadzoną przez Wydz. II Dep. VII MBP pod nr 1425/b/15. Powodem założenia sprawy była działalność na emigracji, bo wedle „notatki informacyjnej” Sekcji II Wydz. II Dep. VII MBP z 7.07.1952 Stanisław Weber w lipcu 1948 na zjeździe „delegatów AK” wszedł w skład „Zarządu Głównego AK i objął funkcję wiceprzewodniczącego Zarządu”, a w maju 1949 „na III Walnym Zjeździe Delegatów AK” został członkiem „Rady Naczelnej AK”. W materiałach sprawy znajduje się jego charakterystyka opracowana na podstawie przedwojennych akt osobowych, życiorys z roku 1935 i wyniki sprawdzeń członków jego rodziny i osób, z którymi utrzymywał kontakty w czasie II wojny światowej. Materiały sprawy złożone 4.04.1962 w archiwum MSW pod nr. 1435/II/15 zostały zniszczone, zachowany mikrofilm nr 1320/2-14. | ||
| Zarejestrowany 9.12.1972 w Wydz. „C” KWMO w Warszawie przez Referat ds. SB KPMO w Płońsku do Kwestionariusza Ewidencyjnego krypt. „Medyk” nr 8034. Objęty inwigilacją po przyjeździe z żoną z Wielkiej Brytanii do Polski w październiku 1972 i zamieszkaniu w Płońsku. Był podejrzany o „ujemne oddziaływanie na środowisko byłych członków AK” i działalność na rzecz „wrogich ośrodków ideologiczno-wywiadowczych”. W aktach odnotowano, że był zawodowym wojskowym, podczas wojny obronnej 1939 w 20 dywizji piechoty walczył pod Mławą i w obronie Warszawy, awansował na majora i został trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Po ucieczce z niewoli działał w konspiracji, był szefem sztabu Komendy Okręgu Warszawskiego AK (nosił ps. „Chirurg”). W czasie powstania warszawskiego awansował na podpułkownika i został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Po zwolnieniu z niewoli wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie działał w środowisku byłych żołnierzy AK, a w Londynie prowadził zakład zegarmistrzowski. Prowadzenie KE przejął 5.06.1975 Wydz. III KWMO w Ciechanowie, który zarejestrował go w ciechanowskim Wydz. „C” pod nr 331. Inwigilację zakończono 29.05.1976 po uznaniu, że nie „prowadzi negatywnej działalności politycznej” i ze względu na „podeszły wiek”. W trakcie prowadzenia sprawy funkcjonariusze SB przeprowadzili z nim 4 rozmowy „sondująco-operacyjne”. Do inwigilacji wykorzystano osobowe źródła informacji (TW i KO), podsłuch telefoniczny i perlustrację korespondencji oraz zlecono przeszukania bagażu na granicy. Akta sprawy zostały złożone 31.05.1976 w Wydz. „C” KWMO w Ciechanowie pod nr. 35/II. |
Stanisław i Barbara doczekali się czterech wnuczek, jednak ogromna odległość oraz realia życia w komunistycznym kraju, nie pozwalały im na zbyt częste widywanie najbliższej rodziny.
Po śmierci Stanisława w dniu 25 kwietnia 1990 roku, Barbara wyjechała do syna Wojtka do Kanady. Zmarła 27 kwietnia 2012 roku na obczyźnie, ale w otoczeniu najbliższych. Po śmierci została poddana kremacji a jej prochy przywiezione z Kanady przez syna, spoczęły w grobie Stanisława .
Anna Frach, Thefad.pl
