Już zawarte w tytule pytanie może zdziwić wszystkich, dla których oczywistym faktem jest, że Jezus Chrystus przyszedł na świat 25 grudnia, pierwszego roku przed naszą erą. Jednak historycy mają znacznie więcej wątpliwości w tej kwestii. Wiele wskazuje na to, że Jezus urodził się kilka lat wcześniej i być może wiosną, a nie zimą.
Również Biblia nie udziela bezpośredniej odpowiedzi na pytanie, kiedy urodził się Jezus. Zawiera dwie informacje, które prowadzą do wniosku, że nie mogło to być 25 grudnia.
W Ewangeliach, Mateusz i Łukasz opowiadając o narodzinach Jezusa nie mówią zbyt wiele (Mt 1-2; Łk 1-2, tzw. ewangelia dzieciństwa). Marek i Jan w ogóle pomijają je milczeniem, rozpoczynając opowieść od chrztu dorosłego już Jezusa przez Jana Chrzciciela. Wszystkie cztery Ewangelie koncentrują się na śmierci Chrystusa. Śmierć bowiem uznawana była za początek prawdziwego życia, czyli życia wiecznego, wyparła narodziny jako najważniejszy moment dla człowieka. Z tego powodu chrześcijaństwo odnosiło się do zwykłych urodzin obojętnie, a z czasem nawet podejrzliwie, postrzegając je jako obyczaj pogański.
Dlaczego na obchody Bożego Narodzenia wybrano 25 grudnia, skoro nie ma dowodów, że Jezus urodził się w tym dniu?
Datę tę wybrano, by zastąpić dawne święta pogańskie. Tego dnia celebrowano narodziny popularnego wśród obywateli Cesarstwa rzymskiego boga Mitry oraz święto Słońca Niezwyciężonego. Zdaniem wielu biblistów chodziło o to, żeby „chrześcijaństwo nabrało głębszego znaczenia dla nawróconych pogan”. Nie powinno zatem dziwić, że choć dzisiaj Boże Narodzenie jest jednym z najważniejszych świąt chrześcijańskich, zaczęto je obchodzić dość późno.
Wedle części badaczy święto Bożego Narodzenia zostało przyjęte przez Kościół po zwycięstwie cesarza Konstantyna Wielkiego - pierwszego chrześcijańskiego cesarza - nad Maksencjuszem w 312 lub nad Licyniuszem w 324 roku.
Inni doszukują się ustanowienia daty Bożego Narodzenia nieco wcześniej. Miało być chrześcijańską odpowiedzią na wyniesienie przez cesarza Aureliana (panował w latach 270-275) „dnia narodzin niezwyciężonego Słońca”, obchodzonego właśnie 25 grudnia, do rangi najważniejszego święta państwowego.
Najstarszą wzmianką wskazującą istnienie publicznych celebracji liturgicznych święta narodzin Jezusa jest notatka w dziele Chronograf z 354 roku (zredagowana w 336 r.). Obecnie znajduje się ona w zbiorach Biblioteki Watykańskiej.
Notatka została umieszczona w części dzieła poświęconej wspomnieniom liturgicznym męczenników tzw. Depositio Martyrum. Na początku listy męczenników pod datą 25 grudnia pojawia się informacja, że „8 dnia przed kalendami stycznia [= 25 grudnia] narodził się Chrystus w judejskim Betlejem”.
Data 25 grudnia
Ewangelie nie dają co do daty narodzin Jezusa w obrębie roku żadnych wskazówek. Około 200 r. Klemens Aleksandryjski, jeden z Ojców Kościoła, pisał sceptycznie o tych, którzy usiłują ustalić precyzyjnie nie tylko rok narodzin Jezusa, ale nawet dzień. Od tego samego autora wiemy, że w jego czasach krążyły tak rozbieżne daty narodzin Jezusa, jak 19 lub 20 kwietnia, 20 maja czy 17 listopada.
Najstarszym znanym obecnie autorem, który pisał o narodzinach Jezusa Chrystusa w grudniu, jest Hipolit Rzymski. W datowanym na 204 rok Komentarzu do Księgi Daniela (4,23,3) napisał: Pierwsze przyjście Pana naszego wcielonego, który narodził się w Betlejem miało miejsce ósmego dnia przed kalendami styczniowymi (tzn. 25 grudnia).
Wszystko wskazuje jednak na to, że zapis ten nie miał żadnego oparcia w przekazach historycznych. Wynikał jedynie ze spekulacji teologicznej. Wierzono bowiem, że Męka Pańska wydarzyła się 25 marca. Tym samym uznano, że poczęcie Chrystusa nastąpiło także 25 marca. A skoro narodziny powinny nastąpić 9 miesięcy po poczęciu, otrzymano datę 25 grudnia.
Rok narodzin 1 rokiem nowej ery
Zadanie ustalenia daty narodzin Jezusa, zlecił scytyjskiemu mnichowi Dionizjuszowi papież Jan I. Dionizy datę narodzin Chrystusa określił następująco: opierając się na informacjach płynących od apostoła Łukasza, wskazał czas nauczania Jana Chrzciciela - Jan zaczął nauczać w piętnastym roku panowania Tyberiusza, a nauczanie Jezusa rozpoczęło się w roku następnym. Łukasz wspomina, że Jezus w momencie rozpoczęcia swojej działalności miał lat trzydzieści. Cofając się o trzydzieści lat od panowania Tyberiusza, Dionizy obliczył rok 754 ery rzymskiej - i w ten sposób wskazał datę narodzin Jezusa. Papież Jan I, jeszcze w trakcie swojego pontyfikatu, który przypada na okres od 13 sierpnia 523 r. do 18 maja 526 r. ustanowił, że Jezus Chrystus urodził się w 754 roku licząc od założenia Rzymu, wskazując 1 rok ery chrześcijańskiej. W ten sposób rok 1 279 - według rzymskiej rachuby, stał się rokiem 526 według "nowej" chrześcijańskiej ery, a rok narodzin 1 rokiem nowej ery. Prawdopodobnie jednak Chrystus urodził się znacznie wcześniej.
Istnieją różne wyjaśnienia, dlaczego datę 25 grudnia obrano dla liturgicznej celebracji Bożego Narodzenia. Najbardziej popularna wśród uczonych interpretacja uznaje, że chrześcijanie, nie znając faktycznej daty narodzin Chrystusa, obrali tę datę jako symboliczną. Problem w tym, że w rzeczywistości nie wiemy, kiedy dokładnie urodził się Jezus Chrystus. Tak czy inaczej, datę Świąt Bożego Narodzenie określono nie wcześniej niż w trzecim wieku naszej ery.
(df) thefad.pl
