Szukaj w serwisie

×
7 lipca 2018

Hierarchia aktów prawnych w Polsce

W każdym państwie, najważniejszym aktem prawnym jest konstytucja. Posiada ona szczególną moc prawną. Wszystkie inne akty prawne muszą pozostawać z nią w zgodzie i na niej opierać swoją moc.

Kopia Konstytucji 3 maja eksponowana w Sali Senatorskiej. Fot. wikipedia

Konstytucja powinna być stabilnym i dobrze skonstruowanym aktem prawnym, aby mogła obowiązywać przez wiele lat. Stanowi ona szkielet prawny całego systemu, zapewniając ciągłość państwa i pewność obowiązującego prawa.

Zgodne z konstytucją muszą być umowy międzynarodowe ratyfikowane za zgodą Sejmu, gdyż to one zajmują następne po konstytucji miejsce w hierarchii aktów prawnych.

Aktami niższego rzędu wobec ratyfikowanych umów międzynarodowych są ustawy. Mogą one być ustanawiane tylko przez Sejm, ponieważ ma on moc władzy ustawodawczej. Poza konstytucją wszystkie inne akty prawne mają niższą pozycję od ustaw i powinny pozostawać z nimi w zgodzie. Ustawy mogą być rozwinięciem norm konstytucyjnych. Niektóre sprawy państwowe wymagają uregulowania tylko ustawami, np. budżet państwa. Ustawy jako jedyne akty prawne regulują sprawy z zakresu władzy ustawodawczej, np. prawa obywateli, tworzenia organów państwowych i określania, jak mają działać.

Kolejne miejsce w hierarchii aktów prawnych zajmują międzyrządowe umowy międzynarodowe zawierane zazwyczaj przez odpowiednich ministrów i posiadające najczęściej charakter umów dwustronnych.

Innymi aktami prawnymi stosowanymi w powiązaniu z ustawami są rozporządzenia wydawane przez Prezydenta, Radę Ministrów oraz poszczególnych ministrów. Rozporządzenia są wydawane na podstawie ustaw i w celu ich wykonania. Wskazują konkretny przepis ustawy, który do wydania takiego rozporządzenia upoważnia. Jeżeli rozporządzenie nie powołuje się na podstawę prawną w ustawie, to brak takiego wskazania czyni je aktem bezprawnym. Rozporządzenie traktowane jako rozwinięcie ustawy zawiera zwykle upoważnienie dla Rady Ministrów lub określonego ministra do wydania szczegółowego rozporządzenia, które dokładnie opisuje zakres rozwiązań. Bez wydania rozporządzenia stosowanie ustawy często jest niemożliwe i pozostaje ona martwym aktem prawnym. Treść każdego rozporządzenia powinna odpowiadać zasadom i kierunkowi określonemu w ustawie. W niektórych sytuacjach Rada Ministrów uzyskuje od Sejmu zgodę na wydawanie rozporządzenia o randze ustawy. Jednak w takich sytuacjach wyraźnie określony jest zakres przedmiotowy i czas jego obowiązywania.

Poza rozporządzeniami organy władzy wykonawczej mogą wydawać zarządzenia. Zarządzenia mają charakter wykonawczy dla konkretnej ustawy i odnoszą się do spraw szczegółowych. Mogą być wydawane na podstawie norm określających kompetencje danego organu wykonawczego. Fakt, że zarządzenie nie jest związane z zapisem w ustawie, lecz jest wynikiem kompetencji organu je wydającego, jest podstawowym rozróżnieniem pomiędzy zarządzeniem a rozporządzeniem.

Aktami prawnymi niższego rzędu są uchwały. Uchwały może wydawać Sejm RP, lecz wtedy nie regulują one kwestii należących do zakresu władzy ustawodawczej. Uchwały Sejmu można podzielić na uchwały indywidualne, np. o stwierdzeniu ważności wyborów, o powołaniu odpowiedniego organu państwowego (np. prezesa NIK) oraz uchwały ogólne, które posiadają charakter aktów prawnych, np. regulamin Sejmu.

Hierarchię aktów prawnych można przedstawić za pomocą poniższego schematu.

Poza aktami prawnymi obowiązującymi na terenie całego państwa istnieją też takie, które dotyczą określonej jego części. Należą do nich zarządzenia wojewody, uchwały rady gminy i zarządzenia porządkowe. Akty prawne wydawane przez władze samorządowe i terenowe organy administracji rządowej także powinny powoływać się na podstawę ustawową. Muszą być w zgodzie w innymi aktami wyższego rzędu.

Systematyka aktów prawnych RP
Rodzaj aktu prawnego Organ wydający
Konstytucja
Ustawa
Uchwała
Zgodne dzieło Sejmu i Senatu Uchwala Sejm przy udziale Senatu Może podejmować zarówno Sejm, jak i Senat
Rozporządzenie
Zarządzenie
Rozporządzenie z mocą ustawy
Prezydent
Rozporządzenie
Uchwała wykonawcza
Uchwała samoistna
Rada Ministrów
Rozporządzenie
Zarządzenie
Instrukcja, regulamin
Statut
Prezes Rady Ministrów
Ministrowie
Kierownicy urzędów centralnych
Uchwała Rada gminy, powiatu, sejmik województwa
Rozporządzenie wykonawcze
Rozporządzenie porządkowe
Zarządzenie
Wojewodowie
Zarządzenie porządkowe Wójt, burmistrz, prezydent miasta lub inne organy administracji samorządowej

 

Źródło: Ściąga.pl



Polub nas na Facebooku, obserwuj na Twitterze


Czytaj więcej o:



 
 

Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki. Więcej informacji jest dostępnych na stronie Wszystko o ciasteczkach.

Akceptuję