Negatywny wpływ dopalaczy na organizm człowieka jest alarmujący. Następstwem ich zażywania są problemy układu oddechowego i układu krążenia, utrata przytomności, odwodnienie lub przegrzanie organizmu, uszkodzenia narządów, a nawet zgon. Pojawiają się również liczne skutki uboczne w psychice człowieka, w tym np. agresja, zaburzenia świadomości, stany lękowe, halucynacje.
Czynniki chroniące przed zażywaniem dopalaczy to:
- zdrowe więzi rodzinne,
- silne poczucie własnej wartości i własnej skuteczności,
- wiara we własne siły,
- umiejętności społeczne (radzenie sobie z problemami, rozwiązywanie konfliktów, asertywność),
- dobra atmosfera w klasie i szkole,
- przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej,
- posiadanie grupy wsparcia lub przyjaciela,
- poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów,
- pozytywne wzorce osobowe wśród ważnych dorosłych,
- posiadanie zainteresowań i pasji,
- czynne uprawianie sportu,
- działalność w klubach, kołach zainteresowań i wolontariacie,
- posiadanie planów na przyszłość,
- chęć kontynuowania nauki,
- umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami,
- alternatywne sposoby rozładowania napięcia i odreagowania złości/agresji.
Jak postępować z tymi, którzy już sięgnęli po dopalacze
W pierwszej kolejności ratować ich zdrowie i życie! Muszą jak najszybciej uzyskać specjalistyczną pomoc lekarską (przy niepokojących objawach trzeba udać się do szpitala). Gdy istnieje podejrzenie, że podopieczny zażył jakąś substancję psychoaktywną, można wykonać test na jej obecność w organizmie (takie testy są dostępne w sprzedaży).
Działania długofalowe to pomoc w obszarach, w których dziecko gorzej funkcjonuje. Może dotyczyć np. trudności interpersonalnych, wymagań szkolnych lub emocji. Podopieczny nie zawsze chce lub może skorzystać ze wsparcia rodziców czy wychowawcy klasy. I nie należy go do tego zmuszać. Istnieją inne miejsca, do których może się zwrócić:
- poradnie pedagogiczno-psychologiczne,
- terapeuci,
- grupy wsparcia,
- telefony zaufania.
Pracownicy szkoły powinni być przeszkoleni w zakresie profilaktyki zażywania dopalaczy. Mogą dzielić się tą wiedzą z rodzicami uczniów podczas zebrań i warsztatów, a także indywidualnych spotkań. Rodzice muszą wiedzieć, jak rozpoznawać niepokojące sygnały i gdzie zwracać się o pomoc. Także społeczność uczniowską trzeba edukować: organizować zajęcia na temat zagrożeń, jakie stwarzają substancje psychoaktywne oraz uczyć młodzież odmawiania ich zażywania. Dodatkowo w szkole powinien zostać opracowany schemat postępowania wobec uczniów, którzy posiadają dopalacze, lub są pod ich wpływem. Wtedy interwencje będą szybsze i skuteczniejsze.
Anna Kiełczewska, ekspert portalu ePedagogika.pl