Władimir Dorochow
Nie ma wątpliwości, że białoruski reżim otrzymał poważny cios. Wciąż jednak utrzymuje się na powierzchni. KOMENTARZ
President Alyaksandr Lukashenka, a vicious dictator who for twenty six years has ruled the country by oppressing women and violating human rights, is being credibly challenged for the presidency by a team of three empowered women with extensive support. #belarus 🇧🇾 pic.twitter.com/5IWRD7hHjZ
— William Stiles (@feministwilliam) August 8, 2020
Przez ostatni miesiąc Białoruś przechodziła kryzys polityczny, jakiego kraj ten nigdy w swojej najnowszej historii nie doświadczył. To, że urzędujący prezydent Aleksander Łukaszenka zdobył rzekomo 80 procent głosów w wyborach 9 sierpnia, wywołało oburzenie znacznej części społeczeństwa, ponieważ wynik ten uchodzi za sfałszowany. Od tego czasu setki tysięcy ludzi wyszły na ulice w całym kraju. Żądają rezygnacji Łukaszenki, który od 1994 roku rządzi w sposób coraz bardziej autorytarny i przeprowadzenia nowych wyborów.
❗️ Skala pokojowego marszu w Mińsku. Setki tysięcy ludzi protestuje dziś i woła o dymisję #Lukashenko i wolność więźniów politycznych wg szacunkowych danych zebrało się ok 250k ⚪️🔴⚪️ #Belarus pic.twitter.com/GPecSyhM0O
— ◻️🟥◻️#Belarus 🤍❤️🤍 (@propeertys) September 6, 2020
W ciągu ostatnich trzech czy czterech lat władzom w Mińsku udało się wyraźnie poprawić stosunki z Zachodem. Na początku 2020 roku Białoruś i UE uzgodniły umowę o ułatwieniach wizowych. Krótko przed tym Łukaszenka odwiedził Wiedeń. Ponadto, Białoruś i USA przedstawiły plany ponownej wymiany ambasadorów.
Reżim nie ustępuje
Biorąc pod uwagę skalę przemocy wobec pokojowych demonstrantów, Zachód nie miał teraz wyboru. UE potępiła działania władzy państwowej na Białorusi i oświadczyła, że nie uznaje wyników wyborów.
‼️Dostali ewidentne rozkaz pacyfikacji wideo zawiera sceny brutalne ⚪️🔴⚪️#Belarus pic.twitter.com/srzOAJ1Dp9
— ◻️🟥◻️#Belarus 🤍❤️🤍 (@propeertys) September 6, 2020
Jednak zarówno protesty setek tysięcy osób na Białorusi, jak i zapowiedź sankcji UE spowodowały rozłam wśród elit władzy w Mińsku. O tym, jak wielkie jest niezadowolenie, świadczy fakt, że do demonstrantów dołączyło kilku dyplomatów, kilkudziesięciu dziennikarzy z mediów państwowych, znanych sportowców i artystów. Reżim jednak do tej pory zachowuje się nieustępliwie. W żadnym bowiem regionie czy okręgu kraju protesty nie zyskały poparcia lokalnych przedstawicieli władzy, nie mówiąc już o ich rezygnacji ze stanowisk.
Protesty nie odniosły jeszcze żadnego widocznego sukcesu. Przebiegają pokojowo. Białorusini nie palą opon, nie rozbijają witryn sklepowych, nie grabią. Nie zajmują też budynków rządowych. Władze mogą oskarżać ludzi na ulicach jedynie o opór, ponieważ nie uzyskali zezwoleń na demonstracje.
Best #bewater kettle the cops action I've ever seen here from #Belarus pic.twitter.com/l5XuMam0oc
— The Joxter (@AnonJoxter) September 4, 2020
Zatrzymania w pobliżu sądu okręgowego w #Mińsku
— luba #FBPE 🇪🇺🇵🇱🇺🇦 (@Luba_luba__) September 11, 2020
Ludzie przyszli wesprzeć członków komitetu strajkowego „Belaruskali”. Wcześniej zatrzymano 2 osoby #Belarus pic.twitter.com/BIyeQtrCgQ
Żadnych ekstremistów i żadnego przywództwa
Władze starają się przekazać światu, że na ulice wychodzi tylko mniejszość, a zwłaszcza ekstremiści. Nie jest to jednak zbyt przekonujące w obliczu tłumów. Co więcej, to kłamstwo staje się oczywiste, gdy patrzy się na to, kto wychodzi na ulice: młodzi ludzie, studenci, artyści, ale także pracownicy przedsiębiorstw państwowych. Szczególną rolę w tym ruchu odgrywają kobiety.
Minsk right now. Women have gathered to support Maria Kolesnikova who the authorities tried to deport last night and who is still missing. OMON attacked the group and started mass detentions.#Belarus pic.twitter.com/8GCGGEkn8W
— NEXTA (@nexta_tv) September 8, 2020
Protestujący nie odpowiedzieli jeszcze na kluczowe pytanie: Jeśli nie Łukaszenka, to kto ma kierować tym krajem?
Główną kandydatką do tej roli jest Swiatłana Cichanouska, która była najważniejszym przeciwnikiem Łukaszenki w wyborach prezydenckich. Zmuszona groźbami musiała opuścić kraj. W międzyczasie szczerze przyznała, że tak naprawdę nie chciała zostać prawdziwym politykiem. Demonstranci zaś potrzebują szanowanego lidera, który potrafi szybko i niezależnie podejmować ważne decyzje i który może pozostać w kraju. Z doświadczeń ostatnich lat wynika, że przeciwnicy Łukaszenki, którzy musieli udać się na emigrację, stracili wpływ na rozwój sytuacji politycznej na Białorusi.
Białoruś. Główna kandydatka opozycyjna Swiatłana Cichanowska oddala już swój głos. pic.twitter.com/aYNIKY6WJw
— Borys Pandov #FBPE 🏳️🌈 (@Borys_Pandov) August 9, 2020
Brak geopolityki i brak struktur
Mimo że w szeregach protestujących znajdują się ludzie o różnych poglądach politycznych, unikają nadania swojemu ruchowi protestacyjnemu orientacji geopolitycznej. Flagi UE lub rosyjski trójkolor są prawie niewidoczne. Przesłanie jest jasne - protest ma wyłącznie powody wewnętrzpolityczne, a jego jedynym celem jest zakończenie rządów Aleksandra Łukaszenki po 26 latach i przeprowadzenie nowych wyborów.
Kto ma jednak negocjować z władzą państwową i reprezentować opozycję za granicą? Opozycyjna Rada Koordynacyjna, powołana w celu przekazania władzy, jest pierwszym krokiem do stworzenia odpowiedniej struktury. Jednakże niemalże wszyscy członkowie prezydium znajdują się w areszcie albo zostali zmuszeni do emigracji.
Tymczasem kluczowe pytanie, kto mógłby przejąć władzę w kraju po rezygnacji Łukaszenki, pozostaje nierozwiązane. Można odnieść wrażenie, że zarówno demonstranci, jak i ci, których uważa się za rdzeń ruchu opozycyjnego, nie wiedzą, co robić dalej. Nie ma wątpliwości, że obecny reżim otrzymał poważny cios. Wciąż jednak utrzymuje się na powierzchni.
Lubisz nasze artykuły? Podoba Ci się to co publikujemy? Polub nas na Facebooku >>
REDAKCJA POLECA