Nagroda Nobla w dziedzinie literatury w 2018 roku nie zostanie przyznana – poinformowała Szwedzka Akademia. Za to w 2019 r. ogłoszonych zostanie dwóch laureatów, w tym jeden za 2018 rok.
Fot. flickr
– Jesteśmy przekonani, że należy dać sobie trochę czasu, aby przywrócić zaufanie opinii publicznej do Akademii, zanim zostanie ogłoszony następny laureat – wyjaśnił tymczasowy przewodniczący Akademii Aners Olsson.
Decyzja ma związek ze skandalami o korupcję i molestowanie seksualne, który zmusił do dymisji kilku członków jury przyznającego nagrodę. Z 18 osób pozostało jedynie 10, co sprawiało, że gremium to nie było w stanie podejmować decyzji - do przyznania literackiej Nagrody Nobla wymaganych jest 12 głosów. Nowi członkowie nie mogli zastąpić tych, którzy ustąpili, bo statuty Akademii przewidują mianowanie jej członków dożywotnio. Już w 1989 r. pracę porzuciło dwóch członków Akademii, gdy ta wzbraniała się przed ostrą reakcją na fatwę wydaną na Salmana Rushdiego.
The Nobel Prize in Literature 2018 has been postponed. The Nobel Foundation supports the Swedish Academy’s decision. Press release: https://t.co/eayNN3YgYv
— The Nobel Prize (@NobelPrize) May 4, 2018
Afera w duchu #MeToo
Jesienią 2017 roku, 18 kobiet oskarżyło wpływowego działacza, francusko-szwedzkiego fotografika i reżyser Jean-Claude'a Arnaulta o molestowanie seksualne i przemoc. Arnault jest mężem Katariny Frostenson, zasiadającej w jury odpowiedzialnym za przyznawanie literackiej Nagrody Nobla. Na dodatek pojawiły się oskarżenia, że był źródłem przecieków. Informacje o laureatach nagrody miały wyciekać na długo przed ich oficjalnym ogłoszeniem.
Z dochodzenia na zlecenie byłej sekretarz Akademii Szwedzkiej Sarę Danius wynika, że mąż Frostenson był źródłem przecieku o Nagrodzie Nobla dla Wisławy Szymborskiej (1996), Elfriede Jelinek (2004), Harolda Pintera (2005), Jean-Marie Gustave'a Le Clezio (2008), Patricka Modiano (2014), Swiatłany Aleksijewicz (2015) oraz Boba Dylana (2016).
Śledztwo wykazało także, że w Akademii dochodziło do konfliktu interesów podczas podejmowania decyzji o hojnych dotacjach. Arnault prowadził klub kulturalny, na którego działalność otrzymywał pieniądze z Akademii. Pod koniec kwietnia szwedzki prokurator z Urzędu ds. Przestępstw Gospodarczych poinformował, że wszczął postępowanie związane z działalnością Akademii Szwedzkiej.
Początkowo nie powiodły się próby Akademii usunięcia Frostenson, w końcu sama zrezygnowała.
Decyzje o zawieszeniu nagrody miały już miejsce w przeszłości
Po kolejnych rezygnacjach stanowisko zajęła szwedzka rodzina królewska. Król Karol XVI Gustaw oznajmił, że chce uzupełnić statut o zasady opuszczania Akademii. W przyszłości możliwe będzie mianowanie następców członków, którzy zrezygnowali i zastąpienie tych, którzy nie udzielali się przez ostatnie dwa lata.
Decyzja o zawieszeniu nagrody nie jest czymś nowym. W przeszłości szwedzka Akademia skorzystała z tej możliwości aż siedem razy. Do tej pory zdarzało się to, gdy nie udało się znaleźć odpowiedniego kandydata. Między innymi Irlandczyk George Bernard Shaw nagrodę za rok 1925 otrzymał dopiero w 1926. Nagroda Nobla była też zawieszana z powodu dwóch wojen światowych.
