Donald Tusk poinformował na platformie X, że po konsultacjach z odpowiednimi ministrami i służbami zlecił przygotowanie rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Stan ten nie był wprowadzany ani podczas epidemii Covid-19, ani w czasie powodzi w latach 1997 i 2010.
Fot. Screen shot / youtube, Kancelaria Premiera
Stan klęski żywiołowej – co to oznacza?
Zgodnie z Konstytucją RP, w sytuacjach szczególnego zagrożenia, gdy zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony jeden z trzech stanów nadzwyczajnych: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej. W przypadku klęski żywiołowej, decyzja ta ma na celu przeciwdziałanie skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych oraz usunięcie ich następstw.
Po konsultacji z odpowiednimi ministrami i służbami zleciłem przygotowanie rozporządzenia Rady Ministrów o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej.
— Donald Tusk (@donaldtusk) September 15, 2024
Stan klęski żywiołowej może zostać wprowadzony na maksymalny okres 30 dni, z możliwością przedłużenia za zgodą Sejmu. W trakcie trwania tego stanu, w zależności od obszaru, nadzór nad działaniami sprawują lokalne władze – wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, a także starostowie czy wojewodowie. Wszystkie działania podejmowane w czasie stanu klęski muszą być na bieżąco konsultowane z premierem oraz prezydentem.
❗️Sytuacja w Głuchołazach jest dramatyczna. Woda przelewa się przez wały i zalewa miasto.
— 🌐 ᴛʜᴇᴘᴏʟᴀɴᴅɴᴇᴡs 🌐 (@thepolandnews_) September 15, 2024
📸| Głuchołazy Online, Magda Lena pic.twitter.com/Qm8KSgtBSr
Mechanizm europejski RescUE w gotowości
Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Jacek Siewiera, ocenił, że wprowadzenie stanu klęski żywiołowej to słuszny krok, który umożliwi uruchomienie europejskiego mechanizmu RescUE. Jest to europejska rezerwa zasobów finansowana przez Unię Europejską, obejmująca m.in. flotę samolotów gaśniczych, helikopterów, szpitale polowe oraz zapasy medyczne. Mechanizm ten może zapewnić wsparcie w przypadku klęsk żywiołowych, w tym dostawy energii elektrycznej, transport i schronienie.
Siewiera podkreślił także, że Polska niejednokrotnie okazywała solidarność w sytuacjach kryzysowych w UE, dlatego teraz jest czas, aby Bruksela zrewanżowała się podobnym wsparciem.
Skutki wprowadzenia stanu klęski żywiołowej
Ustawa o stanie klęski żywiołowej pozwala na wprowadzenie szeregu ograniczeń dotyczących wolności i praw obywatelskich, zarówno osób fizycznych, jak i prawnych. Mogą one obejmować m.in. nakaz ewakuacji, zakaz przebywania w określonych miejscach, reglamentację zaopatrzenia, zawieszenie działalności niektórych przedsiębiorstw czy zakaz organizowania imprez masowych. Władze mogą również wymagać zabezpieczenia lub wyburzenia budynków, a nawet przejęcia nieruchomości i mienia na potrzeby akcji ratunkowej.
Rodzina prosi o pomoc. Zaginął dr Krzysztof Kamiński, znany nyski chirurg, wieloletni ordynator oddziału nyskiego szpitala. Na jednej z ulic znaleziono tylko jego auto. pic.twitter.com/jYAMdPBtSx
— Remiza.pl (@remizacompl) September 15, 2024
Pomimo tak szerokiego zakresu działań, stan klęski żywiołowej nigdy nie został wprowadzony w Polsce od 1945 roku. Nawet podczas trudnych momentów, takich jak pandemia Covid-19 czy powodzie, decydowano się na inne formy zarządzania kryzysowego.
Stan klęski żywiołowej może zostać zniesiony, jeżeli ustaną przyczyny jego wprowadzenia, co również odbywa się na mocy rozporządzenia Rady Ministrów.
