Upadek reżimu Baszara al-Asada w grudniu 2024 roku otworzył nowy rozdział w historii Syrii, kraju nękanego przez ponad dekadę wojny domowej i kryzysów humanitarnych. Obalenie dyktatury, która przez ponad 50 lat była w rękach rodziny al-Asadów, przyniosło zarówno nadzieje, jak i obawy dotyczące przyszłości tego strategicznie położonego państwa na Bliskim Wschodzie.
Tło wydarzeń
W listopadzie 2024 roku koalicja syryjskich ugrupowań opozycyjnych, na czele z Hayat Tahrir al-Sham (HTS), rozpoczęła zaskakującą ofensywę przeciwko siłom rządowym. W ciągu kilku tygodni rebelianci przejęli kontrolę nad kluczowymi miastami, takimi jak Aleppo, Hama i Homs, ostatecznie docierając do stolicy, Damaszku. 8 grudnia prezydent Baszar al-Asad opuścił Syrię, udając się do Moskwy, gdzie Rosja udzieliła mu i jego rodzinie azylu politycznego.
Nowe władze i wyzwania polityczne
Po upadku reżimu premier Mohammad Ghazi al-Dżalali ogłosił gotowość do współpracy z opozycją, podkreślając potrzebę zachowania instytucji państwowych. Jednak rzeczywista władza znalazła się w rękach HTS, na czele z Abu Mohammadem al-Dżaulanim. Choć HTS wywodzi się z radykalnych ugrupowań islamistycznych, al-Dżaulani w ostatnich latach starał się prezentować jako umiarkowany lider, deklarując chęć budowy państwa obejmującego wszystkie grupy społeczne w Syrii.
Mimo tych deklaracji, wielu obserwatorów obawia się, że HTS może dążyć do ustanowienia państwa opartego na surowej interpretacji prawa islamskiego, co budzi niepokój wśród mniejszości religijnych i etnicznych w Syrii. Dodatkowo, obecność innych ugrupowań zbrojnych, takich jak Syryjska Armia Narodowa (SNA) wspierana przez Turcję, komplikuje proces stabilizacji kraju.
Rola aktorów międzynarodowych
Upadek reżimu al-Asada znacząco wpłynął na układ sił w regionie. Iran, będący kluczowym sojusznikiem Asada, poniósł poważną porażkę, tracąc strategiczny przyczółek w Syrii. Izrael, obawiając się destabilizacji na północnej granicy, przeprowadził operacje wojskowe mające na celu zniszczenie potencjalnych zagrożeń ze strony ugrupowań ekstremistycznych.
Turcja, mająca bliskie powiązania z SNA, może odegrać kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości Syrii, choć jej interwencje budzą kontrowersje, zwłaszcza w kontekście relacji z Kurdami. Stany Zjednoczone i kraje zachodnie stoją przed dylematem, jak zaangażować się w proces odbudowy Syrii, jednocześnie przeciwdziałając odrodzeniu się organizacji terrorystycznych.
Przyszłość Syrii
Przed Syrią stoi ogromne wyzwanie odbudowy kraju zniszczonego przez lata konfliktu. Kluczowe będzie ustanowienie inkluzywnego rządu, który uwzględni różnorodność społeczeństwa syryjskiego i zapewni ochronę praw mniejszości. Społeczność międzynarodowa będzie musiała odegrać istotną rolę w procesie stabilizacji i odbudowy, oferując wsparcie humanitarne i pomoc w tworzeniu instytucji demokratycznych.
Niemniej jednak, istnieje ryzyko, że rywalizacja między różnymi ugrupowaniami zbrojnymi oraz wpływy zewnętrznych aktorów mogą prowadzić do dalszej fragmentacji kraju. Aby uniknąć scenariusza podobnego do tego, który miał miejsce w Libii czy Iraku po obaleniu ich przywódców, konieczne będzie skoordynowane działanie zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych sił na rzecz pokoju i stabilności w Syrii.
Upadek reżimu Baszara al-Asada otwiera przed Syrią szansę na nowy początek, ale droga do trwałego pokoju i odbudowy będzie długa i pełna wyzwań. Kluczowe będzie zaangażowanie wszystkich stron konfliktu oraz wsparcie społeczności międzynarodowej w dążeniu do stworzenia demokratycznej i stabilnej Syrii.
DF, thefad.pl
