Początki celebrowania Świąt Bożego Narodzenia przez Brytyjczyków mają swoje źródło w średniowiecznych rytuałach i wierzeniach. Tradycja ta sięga VI wieku, kiedy to dołączyły one do obchodzonych, pogańskich świąt zimowych. Ze średniowiecza bierze się na przykład zwyczaj kolędowania. To w tamtych czasach bardowie wędrowali po zamkach i śpiewali kolędy zarabiając w ten sposób na życie. Dziś, kolędnicy udając się od domu do domu najczęściej zbierają fundusze na działalność charytatywną.
Istnieje wiele różnic w sposobie obchodzenia Świąt Bożego Narodzenia w Polsce i w Wielkiej Brytanii. Oto te najważniejsze:
Choinki i świąteczne dekoracje
Bożonarodzeniowe szaleństwo na Wyspach rozpoczyna się już pod koniec listopada. Półki i wystawy sklepów powoli zapełniają się świątecznymi produktami, w witrynach pojawiają się choinki, renifery i inne dekoracje związane ze świętami. W domach i przydomowych ogródkach mieszkańcy rozstawiają dekoracje świetlne i choinki.
Najważniejszy dzień to 25 grudnia a nie Wigilia 24 grudnia
W wigilijny wieczór dzieci zawieszają na kominku lub łóżkach specjalne, bożonarodzeniowe skarpety z nadzieją, że następnego dnia znajdą w nich prezenty od Świętego Mikołaja (Santa Claus). Dorośli natomiast 24 grudnia, często spędzają czas w gronie przyjaciół na zabawie w pubach.
Mikołaj prezenty zostawia w skarpetach
Święty Mikołaj w Anglii nie ma zwyczaju stresowania dzieci odśpiewywaniem piosenek i recytowaniem wierszyków- wchodzi w nocy przez komin (kominki do tej pory znajdują się w większości angielskich domów) a prezenty wkłada w specjalne skarpety (christmas stockings) przygotowane przez dzieci. Większe prezenty wkłada oczywiście pod choinkę ;).
Otwieranie prezentów trwa cały dzień
Prezenty zostawione przez Mikołaja są bardzo celebrowane. Każdy prezent jest otwierany indywidualnie, wszyscy zgromadzeni wydają głośne „oh” i „ach”, po otwarciu kilka prezentów następuje przerwa na herbatę, po czym otwiera się kolejne kilka prezentów- podsumowując- procedura taka trwa nieraz cały dzień. W Polsce prezenty od Mikołaja raczej otwierane są równocześnie przez wszystkich.
Indyk zamiast karpia
Tradycyjny posiłek świąteczny to nadziewany indyk. Jest to prawdziwa operacja strategiczna- pieczenie indyka zajmuje około 4 godzin a z racji na powszechność tego procederu w angielskich domach w godzinach poranno-południowych dnia Bożego Narodzenia następuje zauważalny spadek natężenia gazu! Wciąż jednak uważam że walka z żywym karpiem w wannie a później z jego ościami na talerzu wymaga więcej samozaparcia ;).
Świąteczne desery
W Polsce mamy kilka bożonarodzeniowych deserów - to popularne na śląsku makówki lub moczka, lub znane w środkowej Polsce maikełki. Na naszych świątecznych stołach pojawia się również makowiec i piernik. W Anglii najpopularniejsze świąteczne desery to
Christmas cake- mocno nasączone, ciemne ciasto z bakaliami, grubo polane marcepanem. Ciasto takie przygotowuje się 2 miesiące przed Bożym Narodzeniem.
Christmas pudding - masa jeszcze ciemniejsza, jeszcze mocniej nasączona (często brandy!) i z jeszcze większą ilością bakalii.
Mince pies - małe babeczki wypełnione kolejną słodką mazią bakaliową.
Christmas party
Tradycja angielska, która dotarła i do Polski (zaczynając od międzynarodowych koncernów, które umiejscowiły się w większych miastach) jednak na pewno jest tutaj dużo mocniej zakorzeniona. Christmas parties trwają cały grudzień a nawet styczeń, odbywają się w każdym miejscu publicznym i jedna osoba dostaje kilka zaproszeń na Christmas Party- z pracy (może być nawet kilka), szkoły, kościoła, przyjaciół, grup wsparcia etc. Jest to oczywiście spotkanie przed (lub po) świąteczne z alkoholem… hmmm… taką ilością alkoholu, że przez cały grudzień media publikują artykuły o tym jak się bawić podczas Christmas Party by się totalnie nie zapić…
Świąteczna pantomima
Świąteczna pantomima (Christmas pantomime) to tradycyjna dla Anglii forma świątecznej rozrywki. Jest to przedstawienie bynajmniej nie nieme jakby nazwa mogła wskazywać- jest głośne i krzykliwe – skierowane głównie do najmłodszej widowni choć rozrywkę skutecznie zapewnia całej rodzinie z racji na dwuznaczne żarty w stylu Shreka.
Przedstawienia świątecznej pantomimy pojawiają się w grudniu i są specjalnie na tą okazję przygotowane - zawierają luźne wątki znanych baśni i miksują do tego piosenki popowe i świąteczne - od najstarszych kilkusetletnich kolęd po najnowszy pop w stylu „Gangnam Style”.
Niezwykle istotny w pantomimie jest udział publiczności, która jest angażowana do wspólnego śpiewania, pokazywania zagubionej drogi i kryjących się upiorów. Choć nie jest to tania rozrywka- jest na pewno warta swojej ceny więcej
Kolędnicy na ulicach w kościołach i w... metrze
Kolędy to nie tylko cecha charakterystyczna polskiego Bożego Narodzenia. Jakkolwiek śpiewanie kolęd w gronie rodzinnym przy stole jest mało spotykane tak powszechna jest zanikająca raczej w Polsce tradycja kolędników- wędrujących, kolędujacych i zbierajacych datki na szczytne cele. W Anglii śpiewanie kolęd na ulicach jest bardzo powszechne i przez cały grudzień można się natknąć na grupy kolędników od maluchów do emerytów w najrozmaitszych miejscach wszystkich miast (nawet w pubach!).
Świąteczne kartki
W Anglii jednym z ważniejszych elementów świąt jest obdarowywanie się świątecznymi kartkami - w pracy ze współpracownikami, w miejscu zamieszkania z siąsiadami i obowiązkowo z rodziną. Dla ambitnych to prawdziwe wyzwanie gdyż popularność społeczna jest poniekąd publicznie eksponowana i przekłada się na ilość otrzymanych kartek. A najambitniejsi wysyłają kartki sami do siebie
Christmas crackers zamiast opłatka
W Anglii brak najpiękniejszej polskiej tradycji świątecznej jaką jest dzielenie się opłatkiem. I jakkolwiek Christmas Crackers nie mają z opłatkiem nic wspólnego - z racji na to, że są nieodłącznym elementem świątecznego stołu, znajdują się przy każdym talerzu i są pewną formą „dzielenia” (podczas ich rozrywania) wstawiłam je jako formę zastępczej dla opłatka tradycji angielskiej.
Czym zatem są Christmas Crackers? Są to ozdobne papierowe „cukierki”, które rozrywane są przez dwie osoby. Rozdarcie sygnalizowane jest dość głośnym wybuchem (zapewnionym przez delikatny środek chemiczny uaktywniany podczas rozrywania) we wnętrzu zaś znajdują się małe niespodzianki - zazwyczaj takie, które nieco rozluźniają atmosferę przy stole. Będą to zatem papierowe korony na głowę, do tego śmieszna kostka do gry, albo wróżba czy żart a nawet mini gra towarzyska.
