Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze wydał nakaz aresztowania Władimira Putina. Jest on oskarżony o zbrodnie wojenne w Ukrainie popełnione przez siły rosyjskie podczas trwającej od ponad roku wojny. Jednak jego ekstradycja i postawienie go przed sądem może okazać się sporym wyzwaniem.
Jak poinformował w piątek (17.3.23) Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) w Hadze, Putin jest odpowiedzialny za „zbrodnie wojenne polegające m.in. na bezprawnej deportacji ludności, w tym dzieci z okupowanych obszarów Ukrainy do Federacji Rosyjskiej”. Trybunał przystał na wniosek głównego prokuratora Karima Khana o wydanie nakazu aresztowania. Sędziowie uznali, że zarzuty przedstawione przez prokuratorów są wiarygodne, a także wystarczająco uzasadnione, aby wydać nakaz aresztowania prezydenta Rosji, a także rosyjskiej komisarz praw dzieci Marii Lwowej-Biełowej. Jest to pierwszy nakaz aresztowania, który MTK wydał w związku z domniemanymi zbrodniami wojennymi w Ukrainie.
MTK uzasadnił swoją decyzję specjalną ochroną dzieci określoną w prawie międzynarodowym. „Jest zabronione międzynarodowym prawem wywożenie przez okupujące władze cywilów z miejsca zamieszkania w inne rejony. Dzieci mają zapewnioną specjalną ochronę w ramach Konwencji Genewskiej” – powiedział w nagraniu wideo umieszczonym na stronie internetowej trybunału jego prezydent Piotr Hofmański.
Osobista odpowiedzialność
Jak podał MTK w piątkowym oświadczeniu: „Istnieją uzasadnione podstawy, by sądzić, że Putin ponosi osobistą odpowiedzialność karną za wyżej wymienione zbrodnie i za dopuszczenie się czynów bezpośrednio, wspólnie z innymi lub za pośrednictwem innych osób oraz za brak sprawowania przez niego właściwej kontroli nad cywilnymi i wojskowymi podwładnymi”. Jednak dokładny tekst nakazów aresztowania nie zostanie opublikowany ze względu na ochronę ofiar i świadków – zaznaczył Trybunał Karny.
Rosja nie uznaje jurysdykcji MTK
Trybunał nie sprecyzował także, jak zamierza wykonać nakaz aresztowania. Rosja z reguły nie współpracuje przy międzynarodowych ekstradycjach, nie jest też pełnoprawnym członkiem MTK i nie uznaje jego jurysdykcji. Potwierdziła to rzeczniczka rosyjskiego MSZ Maria Zacharowa: „Wszelkie zalecenia zatrzymania pochodzące od Międzynarodowego Trybunału są dla nas z prawnego punktu widzenia nieważne” – stwierdziła dzień przed wydaniem nakazu aresztowania Putina.
Chociaż Ukraina nie ratyfikowała Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, Kijów uznaje uprawnienia jego sędziów dotyczące zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych popełnionych od 2014 roku w Ukrainie.
W 2015 roku ówczesny minister spraw zagranicznych Ukrainy Pawło Klimkin złożył w tej sprawie oświadczenie w Hadze. Tuż po wybuchu rosyjskiej wojny napastniczej w Ukrainie 24 lutego 2022 roku naczelny prokurator MTK Karim Khan podjął dochodzenie w zaatakowanym przez Rosję kraju.
