Chyba nie ma osoby, która chociaż jeden raz w życiu nie dała się nabrać na żart z okazji Prima Aprilis. Już maluchy w przedszkolu ogarnia w tym dniu istne szaleństwo, a i dorośli niejednokrotnie padają ofiarą zmyślonych artykułów w gazetach, tudzież wyssanych z palca komunikatów telewizyjnych czy radiowych.
Bawimy się świetnie, ale czy zastanawialiście się kiedyś nad historią tego dnia? Skąd się wziął, skąd pochodzi, czy oprócz Polski ten dzień obchodzony jest w podobny sposób w innych krajach świata?
Nazwa Prima aprilis, wywodzi się z łaciny (Prima dies Aprilis) i oznacza dosłownie dzień żartów. Jest to zapoczątkowany w połowie XIII wieku, obyczaj związany z pierwszym dniem kwietnia i obchodzony w wielu krajach świata.
Prima Aprilis, polega on na robieniu żartów, celowym wprowadzaniu w błąd, konkurowaniu w próbach sprawienia, by inni uwierzyli w coś nieprawdziwego. Tego dnia w wielu mediach pojawiają się różne żartobliwe informacje. W Wielkiej Brytanii nazywany jest Dniem Głupca („April Fool’s Day” lub „All Fool’s Day”), a we Francji Dniem Ryby. Zwyczaj ten pochodzi ze starożytnego Rzymu.
Grecy wiążą historię tego dnia z mitem o Demeter i Persefonie. Persefona miała zostać porwana do Hadesu na początku kwietnia. Matka Demeter, szukając jej, kierowała się echem głosu córki, ale echo ją zwiodło.
Chrześcijaństwo wiąże prima aprilis z Judaszem Iskariotą. Miał się on urodzić właśnie pierwszego kwietnia i dlatego dzień ów kojarzył się z kłamstwem, obłudą, fałszem i nieprawdą.
Geneza tego święta jest jednak zupełnie inna. W 1235 roku sobór we Francji ustanowił datę 25 marca jako „święto Zwiastowania”. Pomimo, iż kalendarzowy 1. dzień nowego roku wypadał 1 stycznia, często, w wielu krajach np. Wielkiej Brytanii to właśnie dzień Zwiastowania NMP obchodzony był jako początek nowego roku. Prezenty noworoczne otrzymywano 1 kwietnia. Zwyczaj ten trwał do połowy szesnastego wieku czyli do reformy kalendarza. Obchodzono go w bardzo podobny sposób jak obecnie z przyjęciami i tańcami.
W roku 1562, papież Grzegorz XIII wprowadził nowy kalendarz dla świata chrześcijańskiego, nowy rok przypadał na pierwszy stycznia. Jednakże, byli ludzie, którzy nie słyszeli lub nie wierzyli w zmianę daty. Nadal obchodzili nowy rok pierwszego kwietnia. Inni w tym dniu robili im kawały i nazywali ich „kwietniowymi głupcami”.
W krajach hiszpańskojęzycznych 28 grudnia obchodzony jest Día de los Santos Inocentes jako katolickie święto Dzień Niewiniątek. Jest on okazją do żartów i kawałów, jest odpowiednikiem prima aprilis.
Obyczaj ten dotarł do Polski z Europy Zachodniej przez Niemcy w epoce nowożytnej. Upowszechnił się w Rzeczypospolitej w XVII w., w podobnej formie, w jakiej występuje do dzisiaj. Pierwszy kwietnia poświęcano opowiadaniu zmyślonych historii, robieniu przeróżnych dowcipów i naigrawaniu się z naiwnych, bądź nieostrożnych ludzi. Dzień ten uważano za niepoważny i starano się nie robić w nim żadnych ważnych rzeczy. Przeświadczenie to przeniknęło nawet do najwyższych kręgów państwowych – przykładowo sojusz antyturecki z Leopoldem I Habsburgiem podpisano 1 kwietnia 1683, ale antydatowano go na 31 marca, aby na dokumencie nie widniała data prima aprilis.
Z robieniem psikusów przez dzieci w wieku szkolnym związany był w niektórych regionach także 12 marca – dzień św. Grzegorza, patrona uczących się. Obyczaj ten nosił nazwę gregorianek lub gegołów.
Źródło: Wikipedia