Parlament Europejski (PE) to jedyna instytucja Unii Europejskiej, której członkowie są wybierani w bezpośrednich wyborach. Już 9 czerwca 2024 roku obywatele UE ponownie wybiorą swoich przedstawicieli do Brukseli i Strasburga. Przyjrzyjmy się bliżej, jakie zadania pełni Parlament, ilu posłów w nim zasiada oraz kto obecnie tworzy jego skład.
Struktura i Reprezentacja Parlamentu Europejskiego
Po wyborach w 2024 roku Parlament Europejski będzie liczył 720 deputowanych z 27 państw członkowskich. Każdy eurodeputowany będzie reprezentował około 622 tysiące obywateli Unii. Dla porównania, jeden poseł na Sejm RP reprezentuje około 81 tysięcy Polaków.
Polska jest piątą pod względem liczby posłów siłą w PE. Po wyborach w 2024 roku polska reprezentacja wzrośnie z 52 do 53 europosłów. Największą liczbę deputowanych w Parlamencie Europejskim będą miały Niemcy, które będą reprezentowane przez 96 europosłów. Kolejne miejsca zajmują Francja z 81 deputowanymi, Włochy z 76 oraz Hiszpania z 61 europosłami. Najmniejsze państwa członkowskie, takie jak Malta, Luksemburg i Cypr, będą miały po 6 europosłów.
Zadania Parlamentu Europejskiego
Parlament Europejski pełni kluczowe role w funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Do jego głównych zadań należy tworzenie prawa, uchwalanie budżetu oraz nadzorowanie działalności innych instytucji unijnych. Parlament, współpracując z Radą Unii Europejskiej, ma istotny wpływ na legislację unijną. PE zatwierdza budżet UE, który jest następnie wdrażany przez Komisję Europejską. Parlament Europejski monitoruje także działalność innych instytucji UE, zatwierdza skład Komisji Europejskiej oraz wybiera jej przewodniczącego.
Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego reprezentuje PE na szczytach z udziałem głów państw i szefów rządów UE. Bez zgody Parlamentu szefowie państw i rządów nie mogą mianować zarządu Europejskiego Banku Centralnego, który odpowiada za politykę monetarną strefy euro. Parlament wybiera także Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, którego zadaniem jest badanie skarg na niewłaściwe działanie instytucji UE.
Praca w Komisjach Tematycznych
Parlament Europejski działa poprzez 20 komisji tematycznych, w których skład wchodzi od 25 do 88 posłów. W komisjach tych odbywa się większość prac legislacyjnych i przygotowań do posiedzeń plenarnych. Komisje opracowują projekty ustaw, raporty oraz poprawki, które następnie są przedmiotem debat podczas sesji plenarnych. Ponadto, PE utrzymuje relacje z parlamentami państw nienależących do UE poprzez 45 delegacji.
Skład i Grupy Polityczne w PE
W IX kadencji (2019-2024) Parlament Europejski składa się z siedmiu grup politycznych. Największą z nich jest Grupa Europejskiej Partii Ludowej (EPL), która liczy 177 członków i skupia centrowe oraz centroprawicowe siły polityczne. Do EPL należą m.in. europosłowie z Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz przedstawiciele niemieckiej CDU.
Drugą co do wielkości frakcją jest Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów (S&D), licząca 139 członków. W jej skład wchodzą posłowie Nowej Lewicy, niemieckiego SPD oraz hiszpańskiej socjaldemokratycznej PSOE. Renew Europe (RE) to trzecia co do wielkości frakcja, która liczy 102 członków i skupia liberałów, w tym znaczną liczbę członków wybranych z ruchu politycznego prezydenta Francji Emmanuela Macrona.
Grupa Zieloni/Wolne Przymierze Europejskie liczy 72 członków i skupia partie zielone oraz regionalistyczne, takie jak niemieckie i francuskie partie zielonych. Grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (ECR) liczy 68 członków i jest zdominowana przez europosłów Prawa i Sprawiedliwości. Tożsamość i Demokracja (ID) liczy 59 członków, głównie z francuskiego Zjednoczenia Narodowego i włoskiej Ligi Północnej. Najmniejszą frakcją jest Lewica (GUE/NGL), która liczy 37 członków i skupia partie lewicowe.
Pozostali europosłowie są niezrzeszeni, reprezentując m.in. węgierską partię Fidesz oraz słowacką partię SMER.
Kierownictwo Parlamentu Europejskiego
Od stycznia 2022 roku przewodniczącą Parlamentu Europejskiego jest Roberta Metsola z EPL (Malta). Jedną z 14 wiceprzewodniczących jest Ewa Kopacz z Platformy Obywatelskiej (EPL), która pełni tę funkcję od 2019 roku.
Przewodniczący grup politycznych odgrywają kluczową rolę w koordynacji działań swoich frakcji. Przewodniczącym EPL jest Niemiec Manfred Weber, który w 2022 roku zastąpił na tym stanowisku Donalda Tuska. Szefową Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów (S&D) jest Hiszpanka Iratxe García Pérez. Trzecią siłą PE, grupą Renew Europe, kieruje francuska europosłanka Valérie Hayer. Przewodniczącym grupy Tożsamość i Demokracja (ID) jest Włoch Marco Zanni. Grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (ECR) ma dwoje współprzewodniczących: Polaka Ryszarda Legutko oraz Włocha Nicola Procaccini. Grupie Zieloni/Wolne Przymierze Europejskie współprzewodniczą Belg Philippe Lamberts i Niemka Terry Reintke. Najmniejszej pod względem liczebności członków Grupie Lewicy (GUE/NGL) współprzewodniczą Francuzka Manon Aubry oraz Niemiec Martin Schirdewan.
Parlament Europejski jest fundamentalną instytucją Unii Europejskiej, mającą kluczowy wpływ na legislację, budżet i nadzór nad innymi instytucjami UE. Wyłaniany w bezpośrednich wyborach, reprezentuje głos obywateli Unii, pracując na rzecz jej stabilności i rozwoju.
