Tydzień Noblowski to czas, kiedy cały świat nauki kieruje swoją uwagę na wyjątkowe osiągnięcia, które kształtują przyszłość ludzkości. Mimo że Nagroda Nobla jest uznawana za najwyższe wyróżnienie, niektóre przełomowe odkrycia, które zmieniły bieg historii nauki, wciąż czekają na swoją nagrodę. CNN przedstawiło subiektywną listę pięciu odkryć, które zasługują na ten prestiżowy tytuł, ale jeszcze go nie otrzymały.
Fot. Jonathunder Medal: Erik Lindberg (1873-1966) / Wikipedia
Mapa Genomu Ludzkiego
Projekt Genomu Ludzkiego, zapoczątkowany przez Narodowy Instytut Zdrowia (NIH) w USA, jest jednym z największych projektów naukowych w historii. Pod przewodnictwem prof. Francisa S. Collinsa, badania te zakończyły się w 2000 roku, dostarczając pierwszej mapy ludzkiego genomu. Mimo ogromnego wpływu na biologię molekularną i medycynę, projekt nie został jeszcze uhonorowany Nagrodą Nobla. Trudności w uznaniu tej pracy mogą wynikać z faktu, że ma ona wielu autorów, a Komitet Noblowski preferuje nagradzanie mniejszych zespołów badawczych.
Rewolucja w Leczeniu Otyłości
Semaglutyd, znany jako analog GLP-1, to lek, który zrewolucjonizował leczenie otyłości i cukrzycy typu 2. Stworzyli go trzej badacze: Svetlana Mojsov, dr Joel Habener i Lotte Bjerre Knudsen, którzy w 2024 roku otrzymali prestiżową Nagrodę Laskera przyznawaną w Stanach Zjednoczonych za badania w dziedzinie medycyny. Jest to najwyższe takie wyróżnienie w tej dyscyplinie (poza Nagrodą Nobla). Lek ten stał się skutecznym narzędziem w walce z otyłością, która dotyka setki milionów osób na całym świecie. CNN prognozuje, że jego twórcy są silnymi kandydatami do przyszłej Nagrody Nobla.
Transformacyjna Sztuczna Inteligencja: AlphaFold
Demis Hassabis i John Jumper, twórcy programu AlphaFold, zrewolucjonizowali badania nad białkami. Dzięki sztucznej inteligencji ich algorytm pozwala na precyzyjne przewidywanie trójwymiarowej struktury białek na podstawie sekwencji aminokwasów, co ma olbrzymie znaczenie dla medycyny i farmakologii. AlphaFold zdobyło uznanie społeczności naukowej, a jego wyniki cytowane były tysiące razy. W 2023 roku twórcy AlphaFold zostali nagrodzeni Nagrodą Laskera, co może być krokiem w kierunku otrzymania Nagrody Nobla.
Mikrobiom Jelitowy
Dr Jeffrey Gordon, pionier badań nad mikrobiomem jelitowym, odegrał kluczową rolę w zrozumieniu, jak mikrobiom wpływa na zdrowie człowieka. Jego badania wykazały, że bakterie jelitowe mają ogromny wpływ na nasze zdrowie, odgrywając kluczową rolę w wielu procesach biologicznych, w tym w walce z niedożywieniem, które dotyka miliony dzieci na całym świecie. To odkrycie otworzyło drzwi do nowych terapii i narzędzi diagnostycznych, co sprawia, że jest jednym z przełomowych w ostatnich dekadach.
Geny Powodujące Raka
Prof. Mary-Claire King dokonała jednego z najważniejszych odkryć w genetyce, identyfikując mutacje genu BRCA1, które znacząco zwiększają ryzyko raka piersi i jajników. Jej prace nie tylko umożliwiły stworzenie testów genetycznych wykorzystywanych na całym świecie, ale również zmieniły podejście do profilaktyki i leczenia nowotworów. Dzięki jej badaniom, kobiety o podwyższonym ryzyku zachorowania mogą teraz podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze, co realnie ratuje życie.
