Aureliusz M. Pędziwol
Polskie reakcje na słowa ambasadora RP w Czechach po wywiadzie dla DW i rozpoczęcie procesu jego odwołania zostały dostrzeżone na całym świecie. W Czechach decyzja premiera Morawieckiego jest przyjmowana z ubolewaniem.
Premier @MorawieckiM zdecydował o rozpoczęciu procedury odwołania ambasadora Polski w Republice Czeskiej. Nie ma zgody na skrajnie nieodpowiedzialne wypowiedzi ws. kopalni w Turowie. Każdy polski dyplomata ma obowiązek dbać o polskie interesy.
— Piotr Müller (@PiotrMuller) January 6, 2022
O tym, że ambasador Mirosław Jasiński ma stracić swoje stanowisko za opinię w sprawie czesko-polskiego sporu o Turów, napisały agencje AP i AFP, donosiła o tym telewizja Euronews. Informacje anglojęzycznego serwisu DW przejął między innymi „Taiwan News”, jeden z największych portali anglojęzycznych na Tajwanie. Największe zainteresowanie nagła decyzja Warszawy wywołała w kraju akredytacji ambasadora.
„Runął most między Polakami a Czechami”
W zdecydowanej większości czeskich komentarzy przeważa opinia, że Jasiński ma zostać ukarany za to, że powiedział prawdę. Mało kto wątpi, że jeśli zostanie odwołany, pogorszy to jeszcze bardziej i tak już mocno popsute stosunki między oboma państwami.
„Nie ma wątpliwości co do tego, że ma rację", „Wraz z odwołaniem ambasadora runął most między Polakami a Czechami” – tak Lidovky, portal dziennika „Lidové noviny”, rekapituluje głosy o odwołaniu Jasińskiego.
„Stosunki z Polską spadają w przepaść. Ambasador wytrzymał w Pradze miesiąc” - to z kolei tytuł komentarza Lubosza Palaty w ukazującym się w wielu regionalnych mutacjach „Deníku”.
„Polski ambasador niespodziewanie szybko kończy swą misję. W sporze o Turów przyznał rację stronie czeskiej” - to zaś tytuł komentarza Martina Ehla, głównego analityka gazety „Hospodárzské noviny”. Autor wskazuje, że „Polacy postrzegają czeski pozew w sprawie Turowa jako niemiecką próbę zmuszenia Polski do zmiany sektora energetycznego w ramach dążenia do redukcji emisji gazów cieplarnianych".
„Polski rząd nie przyzna się do błędu”
„Polski ambasador ma odejść z urzędu za kilka tygodni. W jednym z wywiadów odważył się powiedzieć prawdę i mówił o polskiej arogancji w sporze o kopalnię Turów, co Warszawa uznała za antypolską retorykę i zdradę”, napisał Filip Harzer w komentarzu na portalu Seznam Zprávy. Jego zdaniem Jasińskiemu mogło chodzić o ruszenie sprawy Turowa z miejsca, „a jego wypowiedź miała być najwyraźniej wyciągnięciem ręki do nowego czeskiego rządu.”
Harzer uważa, że procedura odwołania Jasińskiego jest także sygnałem ostrzegawczym dla nowego gabinetu w Pradze: „Polski rząd nigdy nie przyzna się do błędu w sprawie Turowa i zrobi wszystko, by przed swoimi wyborcami wyglądać na zwycięzcę w tym sporze.”
Co może ambasador?
„Wyrażam ubolewanie że ambasador Polski w Pradze Mirosław Jasiński straci stanowisko”, napisał po czesku i po polsku na Facebooku Jan Sechter, były ambasador Czech w Warszawie i w Wiedniu.
„Ambasador musi bez wątpienia i przede wszystkim być lojalny wobec swojego rządu i swojego kraju. Ale nie może być człowiekiem bez swojego zdania, niezdolnym do jego publicznego wyrażania, czy też tylko on/off rzecznikiem oficjalnych instrukcji, w przeciwnym razie traci wartość dodaną dla stosunków między dwoma krajami.”
Innego zdania jest były minister spraw zagranicznych, a obecnie dyrektor Akademii Dyplomatycznej w Pradze Cyril Svoboda, który wprawdzie nie ma najmniejszej wątpliwości, że merytorycznie Jasiński ma rację, i wyraża wobec niego wielką sympatię, ale jednocześnie nie znajduje dla niego żadnego usprawiedliwienia:
„Ambasador nie powinien udzielać wywiadów prasie, o ile nie uzyska na to zgody. On reprezentuje swój rząd i swojego prezydenta, nie może więc mówić tego, co myśli. Musi powiedzieć to, co mu polecono”, mówi Svoboda Lidovkom, zastrzegając, że nie wie, co poprzedziło rozmowę z DW. „Nawet jest możliwe, że jakąś autoryzację i zgodę miał”.
„Jasiński, który nie jest zawodowym dyplomatą, popełnił niezbyt częsty błąd. Praktyką dyplomatyczną jest, aby ambasador nie krytykował publicznie swojego kraju w sytuacji, która dotyczy kraju, w którym jest akredytowany”, napisał z kolei Martin Ehl.
„Tworzył mosty między Polakami a Czechami”
„Szkoda. W przeszłości wniósł wybitny wkład we współpracę między Czechami a Polakami. Jego umiejętności rozumienia problemów będzie nam brakowało”, powiedział Lidovkom były minister spraw zagraniczych, a obecnie europoseł Alexandr Vondra, który jeszcze przed 1989 rokiem uczestniczył wraz z Jasińskim w tajnych spotkaniach dysydentów na czesko-polskiej granicy.
„Polski rząd wycofuje swojego ambasadora z Czech za to, że starał się mówić uczciwie i przyznać istotę problemu w sporze o kopalnię Turów. Mirosław Jasiński jest odważnym człowiekiem, dysydentem, który przeżył swoje w poprzednim reżimie w Polsce. Przykro mi, bo człowiek jego formatu na to nie zasługuje”, napisał na Twitterze europoseł Mikulász Peksa, wiceszef Czeskiej Partii Pirackiej.
Polská vláda stahuje velvyslance z Česka za to, že se snažil mluvit čestně a přiznat podstatu problému ve sporu o důl Turów. Miroslaw Jasiński je statečný muž, disident, který si za minulého režimu v Polsku zažil svoje. Mrzí mě to, tohle nemá člověk jeho formátu zapotřebí. pic.twitter.com/W6KKjqxKS1
— Mikuláš Peksa (@vonpecka) January 7, 2022
„Ambasador Polski w Pradze Mirosław Jasiński odwołany, bo powiedział prawdę, że za kryzys kopalni Turowa odpowiadają polskie władze a PGE. Jest z Wrocławia. Znam go. Nie umie kłamać”, tweetnął z kolei po polsku jeszcze inny europoseł, wiceprzewodniczący chadeckiej partii KDU-CzSL Tomász Zdechovský.
„Tworzył mosty między Polakami a Czechami”, dodał w rozmowie z Lidovkami. Jego zdaniem Polska pozbyła się dyplomaty najwyższej klasy, czym sama sobie zaszkodzi. „Dzięki panu Jasińskiemu zostało już przygotowane porozumienie w sprawie Turowa, ale teraz będzie to o wiele trudniejsze”, dodał.
Ambasador Polski w Pradze Mirosław Jasiński odwołany, bo powiedział prawdę, że za kryzys kopalni Turowa odpowiadają polskie władze a PGE.
— Tomáš Zdechovský (@TomasZdechovsky) January 6, 2022
Jest z Wrocławia. Znam go. Nie umie kłamać 😉
„Wstyd dla polskiej dyplomacji”
Ubolewają również eksperci. Pavel Havlíczek ze Stowarzyszenia Spraw Międzynarodowych AMO uważa, że to nie tylko wielka szkoda, ale „do pewnego stopnia i wstyd dla MSZ RP i polskiej dyplomacji, która krótko po jego nominacji odwołuje go i zwalnia ze służby. I to pomimo, że ambasador przemówił wyważonym głosem, który mógł otworzyć negocjacje z rządem Petra Fiali”.
1/2 Velká škoda a do určité míry i ostuda pro @MSZ_RP a polskou diplomacii, která krátce po nasazení nového velvyslance #Jasinski-ho stahuje a propouští diplomata ze služeb.
— Pavel Havlicek (@Pavel_Havlicek_) January 7, 2022
A to přesto, že pan velvyslanec promluvil střízlivým hlasem, který mohl otevřít jednání s vládou @P_Fiala https://t.co/K8ui8xCJZ9
A wszystko to dzieje się w sytuacji, kiedy – jak powiedział portalowi Lidovky.cz politolog Michal Korzan – „stosunki czesko-polskie są obecnie na najbardziej krytycznym poziomie od trzydziestu lat”.
Na cały problem zdaniem szefa think-tanku Global Arena Research Institute należy też patrzeć w tym kontekście, że Polska jest właścicielem czeskich koncernów paliwowych Unipetrol i Benzina, a także „znaczącym graczem w czeskim sektorze strategicznym”. Jeśli zaś chodzi o spór o kopalnię węgla brunatnego Turów, to zdanie analityka Korzana pokrywa się z konkluzjami dziennikarza Harzera: „Polskie sygnały wysyłane do czeskiego rządu wskazują, że Polska szuka sposobu, by pokazać, że Czesi przegrali.”
REDAKCJA POLECA
