Kminek zwyczajny, to nie tylko przyprawa, którą chętnie stosujemy w naszej kuchni i która wspaniale podkreśla smak mięs i dań z kapusty. Kminek od wieków stosowany jest w medycynie ludowej.
W Kminku możemy znaleźć m.in. sole mineralne, kumaryny (rozrzedzające krew), flawonoidy (działające rozkurczowo, moczopędnie, przeciwzapalnie i zmniejszające ryzyko wystąpienia raka), garbniki (mające właściwości przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe i bakteriobójcze), kwas kawowy (o działaniu przeciwmiażdżycowym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym), białka oraz olej. Ze względu na właściwości tych składników kminek powinno się dodawać do dań, które znacznie mogą obciążyć nasz żołądek, czyli do posiłków tłustych, ciężkostrawnych oraz smażonych. Dodaje się go więc do czerwonych mięs, kiszonej kapusty, surówek, ćwikły, pieczywa, zup, owoców morza czy słodkich wypieków.
Nasiona kminku są polecane szczególnie kobietom, ponieważ łagodzą skurcze menstruacyjne oraz pobudzają laktację u karmiących piersią matek.
Właściwości lecznicze kminku
Kminek zwyczajny podobnie jak anyż czy koper posiada właściwości przeciwskurczowe oraz jest znany jako środek wiatropędny.
Nasiona kminku zwyczajnego - najłatwiejsze do zakupienia - są zbawienne na układ trawienny, działają na kolki i skurcze żołądkowe. Bardzo ważną właściwością kminku jest łagodzenie wzdęć. Odświeżają też oddech, np. po zjedzeniu czosnku, wpływają na apetyt, łagodzą skurcze menstruacyjne. Właściwości ściągające tego zioła znalazły zastosowanie w leczeniu biegunki. Nasiona kminku zwyczajnego posiadają również właściwości moczopędne. Często wykorzystuje się wykrztuślne działanie kminku - w ziołowych lekarstwach na zapalenie oskrzeli oraz kaszlu. Uznawany jest za bezpieczny dla dzieci - dlatego w lekach dla dzieci jest także częstym składnikiem. Właściwości ściągające pomagają także w leczeniu zapalenia gardła.
Zaleca się zażywanie naparu kminku, małymi porcjami w ciągu dnia przy wrzodach żołądka i dwunastnicy, a także przy problemach z wątrobą, zaburzeniach trawiennych, wzdęciach i uczuciu pełności żołądka. Zamiast naparu można spożywać kminek zmiażdżony, z dodatkiem majeranku (1/2 łyżeczki popić wodą). Należy jednak uważać, aby się nie zakrztusić.
Gazy u dzieci i niemowląt likwiduje się również naparem lub herbatką z kminku.
Kminek zwyczajny znany jest także jako środek zwiększający laktację u matek karmiących. Zalecane są więc herbatki, które zawierają kminek (np. https://www.krainaherbaty.pl/ziola/lactace-dla-mam-karmiacych-mieszanka-ziolowa).
Rozcieńczony olejek kminku zwyczajnego jest używany jako skuteczny środek w przypadku świerzbu.
Zastosowanie w leczeniu
zaburzenia trawienia
wzdęcia
kolki i skurcze żołądkowe
nieświeży oddech
brak apetytu
skurcze menstruacyjne
zapalenie oskrzeli oraz kaszel
zwiększania laktacji
świerzb
biegunki
zapalenia gardła
Herbata z kminku
Z nasion kminku zrobić można również napar, który świetnie sprawdza się w przypadku wzdęć, kolek jelitowych, braku apetytu, zaburzeń trawiennych, zaparć i biegunek. Pomocny jest również przy infekcjach dróg moczowych, zapaleniu oskrzeli, stanach zapalnych gardła i jamy ustnej. Wypicie kminkowej herbaty jest też naturalnym sposobem na zneutralizowanie zapachu z ust, np. po zjedzeniu czosnku.
Jak zrobić taką herbatę? Nasiona należy najpierw zmiażdżyć, a następnie jedną łyżeczkę tak przygotowanego kminku zalać szklanką wody. Napar przykryć na 10-15 minut, tak aby herbata się zaparzyła. Tak przygotowany napój, w celu poprawienie funkcjonowania układów trawiennego i moczowego, zaleca się pić trzy razy dziennie.
Zamiast naparu
Jeśli ktoś nie przepada za gorącymi napojami, może również po prostu jeść zmiażdżone nasiona kminku. Dla poprawy ich smaku można dodać do nich majeranek. Aby się nie zakrztusić, dobrze jest taką mieszankę popić wodą.
Z kminku można również zrobić… nalewkę. Tak zwana kminutkówka również bardzo dobrze wpływa na trawienie. Jak ją zrobić? Do dwóch łyżeczek wcześniej zmiażdżonych nasion kminku należy dodać łyżeczkę cukru. Taką mieszankę następnie zalewamy 40 proc. wódką (0,5 litra) i odstawiamy w ciepłe miejsce na trzy tygodnie. Po tym czasie trunek należy przefiltrować, zamknąć w butelce i przed wypiciem odczekać jeszcze dziewięć tygodni. Trunek taki serwuje się dobrze zmrożony do ciężkostrawnych potraw.
Olejek kminkowy
Bardzo dobrze na ból głowy i zmęczenie wpływa gorąca kąpiel z dodatkiem olejku pozyskiwanego z nasion kminku. Można go również stosować do inhalacji w przypadku zapalenia górnych dróg oddechowych czy zwykłym kaszlu.
Kminek działa cuda również dla skóry. Kąpiele z olejkiem kminkowym lub nacieranie skóry naparem z nasion leczą występujące na niej stany zapalne i grzybiczne oraz bakteryjne choroby skóry.
Korzeń i liście
Nie tylko nasiona kminku mają prozdrowotne właściwości. Wykorzystać można również korzeń tej rośliny oraz jej liście. Korzeń bogaty jest m.ni. w witaminę C, kwasy fenolowe, kumaryny, węglowodany, olejki eteryczne (linalol, kamfora) i żywicę. Jeśli pochodzi od młodej (jednorocznej) rośliny, można go ugotować i dodać do potraw. Przyrządza się go podobnie jak marchew.
Liście natomiast posiadają w sobie flawonoidy, olejki eteryczne (kariofilen i kadinen) oraz zwiększające elastyczność skóry wielocukry. Młode oraz świeże liście można dodawać do zup, duszonych mięs oraz sałatek. Natomiast starsze można gotować jak szpinak.
Przeciwwskazania
Nie każdy może jeść kminek zwyczajny. Na roślinę tą można być też uczulonym, więc przed urozmaiceniem swojej diety za pomocą tej przyprawy należy najpierw wykonać testy u alergologa. Co więcej, choć picie naparów z nasion tej rośliny zaleca się kobietom karmiącym, to ciężarne nie powinny dodawać tej przyprawy do potraw. Kminku nie można również „przedawkować”, ponieważ zbyt częste jego spożywanie może prowadzić do uszkodzenia wątroby.
Napar z kminku
Zalać szklanką gotującej się wody 1 łyżeczkę świeżo zmiażdżonych nasion kminku zwyczajnego i pozostawić do zaparzenia przez około 10 – 15 minut. Herbatkę tę należy pić trzy razy dziennie.
Nalewka
brać 1 – 4 ml nalewki z kminku zwyczajnego trzy razy dziennie.
Ocet z kminkiem zwyczajnym
Składniki: 2 łyżki stołowe nasion kminku zwyczajnego, około 0.5 l białego octuSposób przygotowania: Utłuc nasiona kminku zwyczajnego w szklanej misce. Podgrzać ocet do stanu prawie wrzącego. Rozlać go na nasiona, wymieszać i rozgnieść drewnianą łyżką. Następnie płyn wlać do słoja o pojemności pół litra i pozostawić go w ciepłym miejscu na około 10 dni. Słój z octem należy potrząsać każdego dnia. Pod koniec 10 dnia spróbować ocet. Jeśli nie przesiąkł nasionami kminku zwyczajnego wystarczająco, należy odcedzić nasiona i uzupełnić je nowymi, świeżo zmiażdżonymi. Zakryć i pozostawić na następne 5 dni. Następnie przecedzić dokładnie przez sito i przelać do czystego, pół-litrowego słoja.
Ser twarogowy z kminkiem
Składniki: ser twarogowy 15 dag, słodka śmietana 2 - 3 łyżki, kminek 1 łyżeczka, szczypta cukru, sól, sałata, rzodkiewka
Sposób przygotowania: Ser rozetrzeć na gładką masę ze śmietaną (ilość śmietany zależy od wilgotności sera), solą, kminkiem i cukrem. Podać ułożony w kopczyk na małym półmiseczku lub talerzyku. Można przed podaniem polać twaróg śmietaną. Przybrać rzodkiewkami lub zielonymi listkami sałaty. Można także porcje twarogu podać na listkach sałaty.
Sałatka z buraków z kminkiem
Składniki: buraki ćwikłowe 2 - 3 szt, cukier 2 łyżeczki, kminek 1 łyżeczka, sok z cytryny
Sposób przyrządzenia: Buraki ugotować w skórce, obrać i zetrzeć na tarce o dużych otworach. Dodać sól, cukier, sok z cytryny, kminek i razem wymieszać. Sałatka ta ma szerokie zastosowanie zarówno jako dodatek do drugich dań obiadowych, jak i na kolację, zwłaszcza jeśli chcemy ograniczyć w posiłkach tłuszcze i szybko przygotować potrawę z warzyw. Sałatkę tę możemy przez kilka dni przechować w lodówce i używać w miarę potrzeby. Można łączyć z jabłkami i cebulą.
Przepis pochodzi z książki "nastolatki gotują" autorstwa pani Sabiny Witkowskiej.
Ser smażony z kminkiem
Składniki: 40 dag sera twarogu, 1 żółtko, 3 dag masła lub margaryny, kminek, sól
Sposób przygotowania: Ser rozkruszyć widelcem na miseczce, lekko osolić, przykryć, postawić w ciepłym miejscu na 2-3 dni. Kiedy ser zacznie się ciągnąć włożyć na rozgrzane masło i smażyć na wolnym ogniu mieszając tak długo, aż się stopi. Dodać kminku. Osolić i wymieszać szybko z żółtkiem, uważając, aby się nie ścieło. Gorący wylać na salaterkę.
Nalewka na kminku (kminutkówka)
jako aperitif lub likier ziołowy po jedzeniu na lepsze trawienie
Składniki: 1 szklanka cukru, 2 łyżki kminku, 0,5l spirytusu
Sposób przygotowania: Cukier zagotować z dwiema szklankami wody. Na wrzący syrop wsypać ziarenka kminku. Odstawić pod przykryciem na 24 godziny. Przecedzić i do ostudzonego, odstanego naparu wlać spirytus. Przelać do butelek. Po dwóch dniach można trunek podawać, najlepiej jako aperitif, ale także po jedzeniu jako likier poprawiający trawienie.
