Szkocja to magia i wieczna niespodzianka. To ciągnące się kilometrami bezdroża, usłane fioletowymi wrzosami wzgórza, to mgła i tajemnica, to dzięsiątki rozsianych na pustkowiach zamków.
To zapierające dech w piersiach widoki, przestrzeń nie do ogarnięcia i wszechobecna zieleń szafirowa. To potwór z Loch Ness, ostre klify, muzyka z kobzy płynąca, to mężczyźni w kiltach i zapach whisky.
Sporo tego, a przecież top zaledwie początek tej opowieści o Szkocji jakiej nie znacie i o jakiej nie słyszeliście.
Szkocja jest zamieszkana co najmniej od V tysiąclecia p.n.e. Od początku była obszarem, na którym dochodziło do konfrontacji różnych kultur i ludów (Piktowie, Celtowie, Normanowie, Rzymianie, Anglowie), jednakże jej dzika przyroda zawsze stawała po stronie bieżących władców tych ziem.
Walki o wpływy w Szkocji ciągną się przez całą jej historię. Z czasem Szkocja została połączona z Anglią, najpierw unią personalną gdy Jakub VI z dynastii Stuartów zasiadł na tronie angielskim po śmierci Elżbiety I, potem zaś unią realną w 1707, kiedy powstało Królestwo Wielkiej Brytanii.
A oto kilka ciekawostek na temat Szkocji:
Szkocja ma dwie flagi: Krzyż św. Andrzeja (zwana Saltire) i Lion Rampant.
Pierwszą z nich jest Krzyż Świętego Andrzeja - patrona Szkocji, który jak głosi legenda, na własną prośbę został ukrzyżowany na ukośnych belkach, aby nie przypominały kształtem świętego krzyża, na jakim umarł Chrystus. Kolor tła, symbolizuje wieczorne niebo, nie jest dokładnie określony, tak więc można spotykać flagi szkockie w barwach od jasnobłękitnej do ciemnogranatowej. Saltire jest jedną z najstarszych flag w Europie.
Drugą flagą Szkocji jest Lion Rampant. Jest to flaga królewska i może być używana tylko przez członków rodziny królewskiej.
Festiwal Edynburski (ang. Edinburgh Festival) to seria wydarzeń kulturalnych w stolicy Szkocji, Edynburgu. Pojęcie to obejmuje siedem oddzielnych tematycznie festiwali odbywających się co roku w ostatnich tygodniach sierpnia.
Pierwszy festiwal zorganizowany został w 1947 roku by ożywić życie kulturalne Szkocji. Obecnie jest to największy festiwal kulturalny na świecie, co roku bierze w nim udział około 1 milion osób. Cykl rozpoczyna zazwyczaj The Military Tattoo, festiwal orkiestr wojskowych. Ponadto w skład programu wchodzi festiwal teatralny The Fringe, festiwal muzyki poważnej, w tym opery i baletu, Edinburgh International Festival, Film Festival, Book Festival oraz Television Festival.
Zawody Highland Games ( Highland Gathering)
Początki tradycji Highland Games giną w mroku dziejów. Jedna z teorii mówi, że narodziły się one podczas okupacji Szkocji przez Anglików. Szkotom nie wolno było wtedy wprawiać się we władaniu bronią, więc pod pozorem zabawy ćwiczyli umiejętności przydatne na polu walki,wykorzystując przedmioty, z którymi mieli styczność na co dzień – młoty, pnie drzew i głazy z górskich rzek.
Tak powstały najważniejsze konkurencje Highland Games, czyli np.:
Tossing the caber – czyli „rzut pniakiem”. Wbrew pozorom nie chodzi tu o rzucenie go na jak najdalej. Liczy się styl rzutu. Pniak jest ogromny – mierzy około 6-7 metrów długości i samo podniesienie go wymaga olbrzymiej siły. Zawodnik najpierw ustawia go pionowo, grubszym końcem do góry, następnie podnosi i przebiegłszy kilka metrów rzuca go w ten sposób, by obrócił się w powietrzu o 180 stopni, a grubszy koniec uderzył w ziemię. Ważne jest, by pień spadł na ziemię prosto, jakby wskazując godzinę 12 na tarczy wyimaginowanego zegara.
Weight over the bar – rzut ciężarem ponad poprzeczką. Zawodnik staje pod porzeczką zawieszoną na wysokości ok. 2 metrów, chwyta ciężarek o wadze 56 funtów (nieco ponad 25 kg) i wyrzuca pionowo w górę starając się przerzucić go ponad poprzeczką i nie strącić jej. Jeśli mu się uda, poprzeczka wędruje jeszcze wyżej. Wygrywa ten, kto zdoła przerzucić ciężar nad poprzeczką zawieszoną jak najwyżej.
Scottish hammer throw – czyli rzut szkockim młotem. Młot ma postać kuli o wadze od 16 do 22 funtów umieszczonej na końcu drzewca o długości około 4 stóp (1,2 metra). W konkurencji chodzi o to, by rzucić młotem jak najdalej.
Oprócz tych tradycyjnych zawodów podczas Highland Games odbywa się cała masa imprez towarzyszących – szkockie tańce ludowe, zawody Tug of War, czyli po prostu przeciąganie liny przez dwie drużyny złożone z ośmiu zawodników każda, parady orkiestr dudziarskich i inne. Obok zazwyczaj rozlokowuje się wesołe miasteczko, stoiska z pamiątkami, bary, budki z piwem itp. A zewsząd dochodzą dźwięki dudów. Dudziarze z całej okolicy wykorzystują bowiem Highland Games by zaprezentować większej publiczności swoje umiejętności.
Obecnie Highland Games organizuje się dorocznie w całej Szkocji, pierwsze imprezy odbywają się w maju, ostatnie we wrześniu. Zawody w Braemar ( w pobliżu letniej rezydencji królowej – Balmoral) tradycyjnie oglądane są przez członków rodziny królewskiej.
Festiwal Kultury Szkockiej Ceilidh (wym. Kejli)
Każdej wiosny w Edynburgu w ramach festiwalu Ceilidh odbywają się koncerty folkowe, pokazy tańca, wieczory poezji i gawęd oraz otwarte dla publiczności interaktywne warsztaty (np. nauka gry na dudach).
Słowo ceilidh oryginalnie oznaczało spotkanie towarzyskie i zabawę literacką, podczas której recytowane były opowieści, wiersze i ballady, śpiewane pieśni, zadawane zagadki i cytowane przysłowia.
Enchanted Forest –magiczny fetiwal światła i dźwięku
Most Forth Bridge
Forth Bridge - to nazywany cudem szkockiej inżynierii, most kolejowy przerzucony nad zatoką Firth of Forth, łączący Edynburg z hrabstwem Fife. Wraz z położonym równolegle mostem Forth Road Bridge zapewnia sprawną komunikację we wschodniej części Szkocji. Most zbudowano pod koniec XIX wieku. Forth Bridge to drugi w świecie po Quebec Bridge most o najdłuższej rozpiętości pojedynczego wspornika
Gretna Green
Miasteczko w południowej części Szkocji (tuż za granicą z Anglią), od dawna znane z sekretnych zaślubin. Wszystko zaczęło się w 1753r., gdy w Anglii uchwalono, że osoby poniżej 21 roku życia nie mogą się pobierać bez zgody rodziców. Prawo to nie obowiązywało w Szkocji, więc Gretna Green stała się ulubionym miejscem młodych par angielskich. Lukę prawną załatano w 1853r., ale romantyczne historie sprawiają, że do Gretna Green wciąż zjeżdżają tysiące par, by się pobrać lub odnowić przysięgę.
Ojczyzna golfa
Pierwsi golfiści zaczęli wędrować za miotaną piłeczką już w XV wieku. Król Jakub II w roku 1457 wydał rozkaz zabraniający uprawiania tej zabawy, bowiem uznał, że odwodzi łuczników od doskonalenia strzeleckiego rzemiosła. Obecnie w Szkocji znajduje się ponad 500 pól golfowych rozsianych po całym kraju.
Szkockie wynalazki: telewizor (Baird), telefon (Bell), opona pneumatyczna (Dunlop), maszyna parowa (Watt), okrycia przeciwdeszczowe (Macintosh), w dziedzinie medycyny Simpson wprowadził znieczulania chloroformem a Fleming odkrył penicylinę. Dziełem Szkotów było również odkrycie insuliny, skonstruowanie igły lekarskiej oraz powiązanie malarii z ukąszeniami przez komary. Nie wolno zapominać o jednej z najsłynniejszych mieszkanek Szkocji, tj. owcy Dolly, pierwszym sklonowanym ssakiem na świecie.
– Do dnia narodzin Dolly zakładano, że każda komórka jest w swoim losie zafiksowana. Jeśli ma być komórką mięśniową, będzie nią. To był dogmat. Został obalony – mówi prof. Ewa Bartnik z Instytutu Genetyki i Biotechnologii UW. W 1996 roku dokonano 277 manipulacji, by w pustej komórce jajowej umieścić jądro komórki somatycznej. Urodziła się w wyniku tych zabiegów tylko jedna owieczka. – Ale był to przełom w naszym myśleniu – mówi prof. Bartnik. – To stworzenie było kopią owcy, która już nie żyła. Była niemal identyczna. Kopia była prawie idealna, bo w komórce oprócz jądra znajduje się także mitochondrium i ono pochodzi od komórki jajowej. Ale to tylko 37 genów, a w jądrze jest dwadzieścia kilka tysięcy.
Dolly żyła siedem lat, cierpiała na artretyzm. Chorowała też na rodzaj nowotworu płuc, dość częstego u tej rasy. Z tego powodu trzeba było ją uśpić. – Istniały pewne przesłanki, że Dolly była starsza niż wskazywał na to biologiczny wiek, co by potwierdzały skrócone końce jej chromosomów – mówi prof. Bartnik. Jednak u innych sklonowanych zwierząt tego nie zaobserwowano. (…) Okazuje się, że sklonowane zwierzęta nie są całkiem “w porządku”. – Istnieje pewna pula genów, które możemy otrzymać tylko od ojca lub tylko od matki i w przypadku klonów nie działają one prawidłowo – mówi genetyk. (www.polskieradio.pl)
Off Beat Downhill
Współzawodnictwo najlepszych kolarzy górskich na świecie. To prawdziwy zjazd na złamanie karku, pokonanie 555-metrowej różnicy wysokości zajmuje niektórym tylko 5 min. Zawody odbywają się na zboczach najwyższej szkockiej (też brytyjskiej)góry – Ben Nevis(1344m).
Homecoming Scotland (Powrót do domu – Szkocji) to święto wszystkich Szkotów, w tym tych, którzy wyemigrowali do innych krajów. Przez cały rok lokalne społeczności celebrują to święto poprzez setki wydarzeń w całej Szkocji: od imprez masowych po lokalne akcje, prezentujące to, co najlepsze w tym regionie, np Festiwal Whisky Spirit of Speyside.
Szacuje się, że podczas obchodów Homecoming turyści zostawią w Szkocji ok. 44 miliony funtów.
Maj Miesiącem Whisky
W maju w całej Szkocji odbywają się liczne wydarzenia i festiwale poświęcone whisky, narodowemu trunkowi tej krainy. Przy okazji można spróbować innych lokalnych szkockich przysmaków, jak chociażby Haggis - narodowa potrawa Szkotów.
Balmoral Castle
Szkocja Balmoral Malowniczy zamek w Aberdeen, nad rzeką Dee. Stanowi on obecnie prywatną letnią rezydencję Królowej Anglii. Wybudowany został pod koniec XIX wieku dla królowej Wiktorii i księcia Alberta.
Jako że zamek pełni funkcję letniego domu rodziny królewskiej udostępniony jest dla zwiedzających tylko od kwietnia do końca lipca. Dla turystów udostępnione są jedynie sala balowa balowa oraz okalający zamek park.
